خلاصة:
میرزا حسن رشدیه (1323-1239ش) بنیانگذار مدارس نوین در ایران، پایه گذار مدارس رشدیه بود که علی رغم مخالفتهای بسیار، موفق شد در یکی دو دهه قبل از مشروطه، مدارسی چند در برخی از شهرهای ایران از جمله تبریز، تهران، مشهد و... تاسیس نماید. با عنایت به ابتکار وی در به کار بردن شیوه صوتی آموزش الفبا، روش وی به سرعت مورد بهره برداری دیگران از جمله برخی همکاران و به خصوص شاگردانش قرار گرفت. زیرا این شاگردان، خود به تاسیس مدارس اقدام کرده و به سبک نوین به تدریس و تعلیم نوآموزان پرداختند. علاوه بر آن، رشدیه برای آموزش الفبا، بیش از بیست کتاب درسی تالیف کرد که در این کتابها با درج جملات روان، حروف هر یک از کلمات فارسی را متناسب با کلمات مورد نظر آموزش میداد. نکته درخور توجه در خلال آموزش این جملات، تلاش وی برای القای آموزهای سیاسی مشروطه به دانشآموزان بود. به طوری که جملات مذکور عرصههای گستردهای از مفاهیم سیاسی مشروطه اعم از: آزادیخواهی، وطن پرستی، استبداد ستیزی، قانونگرایی، عدالتخواهی و... را دربر میگرفت.
این مقاله از نوع پژوهش توصیفی- تحلیلی و به شیوه کتابخانهای- اسنادی در صدد بررسی بهرهگیری رشدیه از کتب درسی جهت انتقال مفاهیم و ادبیات مشروطه به دانشآموزان میباشد. مقاله حاکی است که رشدیه موفق شد طی فعالیتهای آموزشی در سالهای آستانه انقلاب مشروطه، آگاهیهای سیاسی و اجتماعی بخش عمدهای از عناصر و نیروهای فرهنگی تحت حوزه مدارس خود را افزایش دهد. از این روی میتوان وی را به عنوان یکی از مروجان و مبلغان مشروطه تلقی کرد.
ملخص الجهاز:
بهرهگیری رشدیه از کتب درسی برای انتقال مفاهیم مشروطه رحیم روح بخش 1 چکیده ميرزا حسن رشديه (1323-1239ش) بنيانگذار مدارس نوين در ايران، پايه گذار مدارس رشديه بود كه علي رغم مخالفتهای بسيار، موفق شد در يكي دو دهه قبل از مشروطه، مدارسي چند در برخي از شهرهاي ايران از جمله تبريز، تهران، مشهد و ...
ميرزا حسن رشديه بنيانگذار مدارس نوين در ايران، از مروجان این مكتب بود كه علي رغم مخالفتهای بسيار، موفق شد قبل و بعد از مشروطه، مدارسي چند در برخي از شهرهاي ايران از جمله تبريز، تهران، رشت، انزلي، اردبيل و ...
روزنامه تربيت 1 در شماره 39 پنج شنبه 11 ربيع الثاني 1315 خود با اشاره به اينكه: «جناب مستطاب ارفع تربيت نخستين نشريه روزانه غير دولتي ايران بود كه از سال 1314 ق يعني 10 سال قبل از انقلاب مشروطه به مديريت محمد حسين فروغي ذكاءالملك(1325-1255 قمري) منتشر شد.
بر اين اساس در اين قسمت با انتخاب گزیده جملات میرزا حسن رشدیه از كتب تاليفي وي، شرح چگونگی انتقال مفاهیم مشروطه به دانشآموزان مورد بررسی قرار میگیرد: استبداد ستیزی مهمترین مفهومی که در جای جای آثار میرزا حسن رشدیه چه به طور مستقیم و چه غیر مستقیم به آن توجه شده موضوع استبداد ستیزی است.
لذا رشديه نيز به عنوان يكي از مشروطه خواهان، آثار خود را با نام نامی قانون و شرع اسلامی آغاز میکند و همگان را به اجرای آن فرا میخواند و از اثرات مخرب عدم اجرای آن سخن میگوید.