اعتبار‌سنجی روایت کتاب «حدیقة الشیعه» درباره مقابله امام ‌هادی علیه السلام با صوفیان مقالة

براساس روایات متعددی، مقابله با صوفیان، به ویژه مخالفت با آن دسته از صوفیه که با رویکردی نادرست به اباحی گری و بی مبالاتی نسبت به احکام شرعی و حلال و حرام گرایش داشتند، از اقدامات رایج همه امامان معصوم (ع) شمرده می شود؛ اما مسیله این است که شکل مقابله با آنان یا سخنان امامان (ع) در برخورد با این دسته از صوفیان چگونه بوده است؟ یکی از این نمونه ها گزارش کتاب «حدیقه الشیعه» مربوط به مقابله امام هادی (ع) با گروهی از صوفیان در مسجدالنبی است که باید با دقت بیشتر واکاوی شود. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی و متکی بر بررسی روایی و تاریخی، به دنبال آن است که اعتبار این روایت را بسنجد. پس از این بررسی، به دست آمد که این روایت از نظر محتوا و ادبیات، با روش و منش امام هادی (ع) سازگاری ندارد؛ همچنان که با آموزه های صوفیه هماهنگ نیست. از لحاظ سند هم در منابع دست اول و روایات معتبر نیامده است و از نظر تاریخی نیز با توجه به زمان حضور امام هادی (ع) در مدینه و احضار ایشان به سامرا به این شکل قابل قبول نیست.

According to several narrations, confronting the Sufis, especially opposing those Sufis who had a wrong approach to negligence and carelessness towards the shari'a and halal and haram rulings, is considered one of the common actions of all infallible Imams (PBUT). But the question is, what was the form of dealing with them or the words of our Imams (PBUT) in dealing with this group of Sufis? One of these examples is the report of the book "Hadiqat al-Shia" about Imam Hadi (PBUH)'s confrontation with a group of Sufis in Masjid al-Nabi, which should be analyzed more carefully. Using a descriptive-analytical method and relying on narrative and historical research, this paper seeks to measure the validity of this narration. The results show that this narration is not compatible with Imam Hadi (PBUH)'s method and character in terms of content and literature, as it is not compatible with Sufi teachings. On the other hand, this narration is not documented in the first-hand sources and authentic narrations, and from the historical point of view, considering the time of Imam Hadi (PBUH)'s presence in Medina and his summons to Samarra, this incident is not acceptable in this way.

com دريافت: 06/07/1401 ـ پذيرش: 22/12/1401 چکيده براساس روايات متعددي، مقابله با صوفيان، به‌ويژه مخالفت با آن دسته از صوفيه که با رويکردي نادرست به اباحي‌گري و بي‌مبالاتي نسبت به احکام شرعي و حلال و حرام گرايش داشتند، از اقدامات رايج همه امامان معصوم (علیهم السلام) شمرده مي‌شود؛ اما مسئله اين است که شکل مقابله با آنان يا سخنان امامان (علیهم السلام) در برخورد با اين دسته از صوفيان چگونه بوده است؟ يکي از اين نمونه‌ها گزارش کتاب «حديقة الشيعه» مربوط به مقابله امام ‌هادي (علیه السلام) با گروهي از صوفيان در مسجدالنبي است که بايد با دقت بيشتر واکاوي شود. متن روايت در کتاب حديقة الشيعه آمده است: ابن‌حمزه و سيد مرتضي رازي با واسطه‌اي از شيخ مفيد نقل کرده‌اند که او به سند خود از محمد‌بن الحسين‌بن ابي‏الخطّاب که از خواص اصحاب چند امام معصوم است، نقل نموده که گفت: در حالي ‌که در مسجدالنبي نزد امام ‌هادي (علیه السلام) بودم، گروهي از ياران آن حضرت، از جمله ابوهاشم جعفري، که مردي با فصاحت و بلاغت بود و نزد امام ‌هادي (علیه السلام) جايگاه ويژه‌اي داشت، نزد آن حضرت آمدند. از جمله اين موارد، روايت کتاب حديقة الشيعه مربوط به مقابله امام ‌هادي (علیه السلام) با گروهي از صوفيان در مسجدالنبي است.