خلاصة:
در قرن ۱۱ هجری میرزا محمد امین استر آبادی(م.۱۰۳۱ ق.) به روش علمای متقدّم، اهل حدیث(عقل ستیز) با تالیف کتاب "فوائد المدنیه" مکتب اخباری را احیاء نمود .به گفته آیت الله مطهری در کتاب" اسلام و مقتضیات زمان" آیت الله بروجردی بر این نظر بوده که؛ محمّد امین استرآبادی در اندیشه های خود تحت تاثیر فلسفه حس گرا غربی بوده است. این که چگونه فلسفه حس گرا غربی، میرزا محمد امین استر آبادی را تحت تاثیر قرار داده است سوالی است که تلاش می شود؛ به روش تاریخی و به شیوه توصیفی_تحلیلی و براساس منابع معتبر موجود مورد بررسی قرار گیرد. به نظر می رسد؛ میرزا محمّد امین استر آبادی با اوج گیری روابط دولت صفویه با دول اروپایی و به دنبال ایجاد موجی اجتماعی بطور مستقیم و غیر مستقیم و تحت تأثیر فضای موجود به چنین باوری رسیده باشد.به نظر می رسد؛ به دلیل همگرایی قابل توجّه تفکر میرزا محمّد امین استرآبادی و تفکر حسی در فلسفه اروپایی و حملات هر دو جریان به عقلگرایی و نیز معاصر بودن وی با فرانسیس بیکن(م.۱۶۲۶ ق.) امکان دارد که ایشان طی سال های اقامت در مکّه با فلسفه حس گرا غربی آشنا شده باشد.
In the 11th century AH, Mirza Mohammad Amin Astarabadi (1031 AH) revived the Akhbari school in the manner of the early scholars, the group of hadith (anti-rationalism) by publishing the book "Favaed Al Madineh". According to Ayatollah Motahari who did mention in his book "Islam and the Necessities of Time", Ayatollah Boroujerdi was just on the opinion that Mohammad Amin Astarabadi was influenced by Western sensory philosophy in his thoughts. The important question here which we try to discuss is How Western sensory philosophy could Impact on Mirza Mohammad Amin Astarabadi. Answering to this question we will examine in a historical way and in a descriptive-analytical route based on the available reliable sources It appears; Mirza Mohammad Amin Astarabadi has reached such a belief because of the Safavid state's relations with European countries and followed the creation of a social wave directly and indirectly and under the influence of the existing atmosphere Due to the remarkable convergence of Mirza Mohammad Amin Astarabadi's thoughts combined with sensory thinking in European philosophy and also attacking of both currents on rationalism and his contemporaneity with Francis Bacon ( 1626 AH), it is possible that he got familiar with Western sensory philosophy while his residency years in Mecca.
ملخص الجهاز:
به گفته آيت الله مطهري در کتاب " اسلام و مقتضيات زمان " آيت الله بروجردي بر اين نظر بوده که ؛ محمد امين استرآبادي در انديشه هاي خود تحت تاثير فلسفه حس گرا غربي بوده است .
برخي متفکران معتقدند؛ پيشينه مکتب اخباري به قرون نخستين اسلامي و علماي متقدم ميرسد و يکي از عواملي که انديشه ميرزا محمدامين استرآبادي را تحت تأثير خود قرار داده ميتواند تأثير پذيري از جريان حس گراي غربي باشد.
دليل اهميت پژوهش حاضر اين است که ؛ بررسي تأثيرپذيري نحله اخباري از فلسفه حس گراي غربي، ميتواند تلنگري در جهت هوشياري انديشمندان اسلامي باشد چرا که نص گرايي در هر زماني ميتواند زمينه ساز ورود جريان هاي حسي و مادي در جامعه اسلامي گردد.
البته بعدها با بهتر شدن شرايط حوزه نجف ، مکتب حله و جريان عقل گرايي تا قرن ٧ هجري رونق يافت تا اين که با ظهور انديشه ميرزا محمد امين استر آبادي تحجرگرايي موجب تحريک مردم و برخي فتنه ها شد (مطهري، ١٣٧٣ الف ، ج ١: ١٤٢).
گويا آيت الله بروجردي طي جلسه اي در بروجرد چنين احتمالي را مطرح نموده اند که فکر اخباريگري ناشي از تفکر ماديگري در غرب بوده است (مطهري، ١٣٧٣ الف ، ج ١: ١٥٠) سيد محمد باقر صدر نيز به تشابه اين دو جريان و معاصر بودن فرانسيس بيکن و ميرزا محمد امين استرآبادي و تاثير پذيري مکتب اخباري از جريان حس گرايي صريحا اشاره مينمايد.
(
, 
, 
)
