برآورد میزان آسیب‌پذیری و تاب‌آوری کاربری‌های شهری در شرایط بحران و تخلیه اضطراری مورد: مدارس ناحیه دو آموزشی اصفهان مقالة

ارزیابی میزان تاب‌آوری کاربری‌های شهری و هم‌چنین بررسی وضعیت آسیب‌پذیری آنها در بحران‌های احتمالی در برنامه‌های مدیریت بحران شهری بسیار برجسته بوده و ضرورتی خاص دارد. علاوه بر این، در میان کاربری‌های شهری، کاربری آموزشی به دلیل اینکه مرکز تجمع نیروهای انسانی بالقوه متخصص در آینده بوده و در اولویت اول امداد و نجات می‌باشد، اهمیتی فوق‌العاده دارد. هدف از انجام این پژوهش، بررسی میزان آسیب‌پذیری در بحران‌های احتمالی و هم‌چنین بهره‌مندی مدارس ناحیه دو آموزشی کلانشهر اصفهان از شاخص‌های مدیریتی تأثیرگذار در برنامه‌ریزی بحران و عملیات تخلیه اضطراری جمعیت است. جامعه آماری پژوهش، تمامی مدارس ناحیه دو آموزشی کلانشهر اصفهان است که این ناحیه در دو منطقه شهری سه و چهار قرار دارند. تعداد مدارس مورد نظر 142 مورد بود که در پنج گروه ابتدایی، راهنمایی، دبیرستان، هنرستان و استثنایی مطالعه شدند. روش تحقیق در پژوهش حاضر، کاربردی، پیمایشی- تحلیلی است. مدارس موجود در منطقه مورد مطالعه با به‌کارگیری دو گروه شاخص ویژه با عنوان شاخص‌های بنیادین و شاخص‌های مدیریتی ارزیابی و بررسی شده‌اند. شاخص‌های مذکور به صورت ترکیبی و نوین بوده و ماحصلی از آخرین متدهای کاربردی توسط پژوهشگران و مؤسسات تحقیقی در حوزه مدیریت بحران است. نتایج بدست آمده نشان می‌دهد که مدارس ناحیه دو آموزشی اصفهان از لحاظ ساختارهای بنیادین ضعیف بوده و میزان تاب‌آوری آنها در بحران‌های احتمالی مانند زلزله اندک است. از سوی دیگر، وضعیت مدیریت بحران در این مدارس با استناد به امتیازات و درصدهای بهره‌مندی در شاخص‌های مدیریتی نامطلوب بوده و به عبارت بهتر، این مدارس در مدیریت بحران و تخلیه نیز به شدت ضعیف هستند. به طور کلی، وضعیت مدارس مورد مطالعه در حوادث احتمالی با در نظر گرفتن یکپارچه شاخص‌ها (مجموع شاخص‌های بنیادین و مدیریتی) نامناسب، آسیب‌پذیر و بحرانی بوده و نیازمند تقویت زیرساخت‌ها و رویکردهای مدیریتی است.

Assessment of resilience rate in urban land uses and survey of their vulnerability situation in probable disasters is very prominent and has a special necessity in urban crisis management plans. Moreover, among urban land uses, educational land use has a singular significance because of the concentration of potential human resources in the future and the priority of rescue. The aim of this study is an assessment of the vulnerability rate in probable crises and also the availability of main management indicators in crisis planning and emergency evacuation of the population in the second education district of Isfahan. The case of this study is all schools in the secondary education district of Isfahan which is located in the third and fourth urban districts. The 142 participants of the study were selected from among the primary, secondary, high school, technical, and centers of special needs. The research method in this study is applied and descriptive. The schools in the study area have been evaluated and reviewed using two special indicator groups: basic and management indicators. The indicators are combined and new and are the latest ones in applied methods used by researchers and research institutes in the field of crisis management. The results show that schools in the secondary education district of Isfahan are weak in terms of fundamental structures and their resilience in probable crises such as earthquakes. On the other hand, the crisis management situation in these schools is undesirable based on their advantages. Therefore, these schools are extremely weak in crisis management and evacuation. In general, the situation of the schools studied in probable events is considered unsuitable, vulnerable, and critical, taking into account integrated indicators and requires strengthening of infrastructure and management approaches.

هـدف از انجام این پژوهش ، بررسی میزان آسیب پذیری در بحرانهای احتمالی و هم چنـین بهـرهمنـدی مـدارس ناحیه دو آموزشی کلانشهر اصفهان از شاخص های مدیریتی تأثیرگذار در برنامه ریزی بحـران و عملیـات تخلیه اضطراری جمعیت است . این امـر بدین دلیل است که این مراکز نه تنها یکی از مراجع مهم برای آمـوزش برنامـه هـای مـدیریت و برنامه ریزی بحران در جامعه محسوب میشود، بلکه به هنگام وقوع بحـران مـیتـوان از آنهـا بـه عنوان مراکز پناهگاهی برای نجات افراد تخلیه شده استفاده کرد و اگر بحـران در سـاعاتی اتفـاق بیفتد که دانش آموزان در مدرسه حضور دارند، مدارس باید آمادگی لازم را برای انجـام واکـنش اضطراری سـریع در برابـر حادثـه داشـته باشـند(٢٠١٦١٠١,Rebmann et al). مطالعات موردی انجام شده بر اساس این مدل بـه وضـوح نشـان مـیدهـد کـه ، تقویت زیرساخت های نرمافزاری مدیریت بحران مانند آموزش، آگـاهیسـازی و تـرویج فرهنـگ مشارکت ؛ کارایی طرح ها را در بحرانهای واقعی و عملیات تخلیه اضطراری به شدت افزایش می- دهد(٢٤٥-٢٠١٦٢٣٩,Hasegawa and Ohira). مأخذ نقشه : شهرداری اصفهان بازترسیم : نگارندگان ٣- بحث و نتایج ٣-١- تحلیل و ارزیابی شاخص های بنیادین با نگاه عمیق به تجربیات جهانی و با مطالعه پژوهش های مختلف صورت گرفته در حـوزه مدیریت بحران در مدارس و مراکز آموزشی، ایـن مسـأله بـه اثبـات رسـید کـه ارزیـابی میـزان مقاومت و انعطاف پذیری این کاربری در شرایط بحران و تخلیه اضـطراری جمعیـت در گـام اول، به تحلیل شاخص های بنیادینی نیاز دارد که عدم توجه به آنها در برنامـه هـای مـدیریت بحـران می تواند پیامدهای منفی جبرانناپذیری به همراه داشته باشد.