خلاصة:
هدف از انجام مطالعه حاضر، تحلیل محتوای بخش احتمال در کتابهای درسی ریاضی دوره اول متوسطه ایران بر اساس تعابیر کلاسیک، فراوانیگرا و ذهنی از احتمال است. این پژوهش، از نظر هدف، کاربردی و از نظر نحوه گردآوری دادهها توصیفی محسوب میشود. رویکرد پژوهش، کمّی است و با روش تحلیل محتوایِ مقولهای انجام شده است. جامعه آماری، کتابهای درسی ریاضی پایههای هفتم، هشتم و نهم چاپ 1400 و نمونه، به صورت هدفمند، بخش احتمال این کتابها انتخاب شده است. ابزار پژوهش، فرم تحلیل محتوای محقق ساخته بر اساس تعابیر سهگانه احتمال است. روایی محتوایی و صوری ابزار پژوهش توسط تنی چند از اعضای هیئت علمی دانشگاههای کشور در رشتههای آموزش ریاضی، آمار و برنامهریزی درسی و مؤلفین کتب درسی ریاضی مورد تأیید قرار گرفت. جهت اطمینان از پایایی روش کدگذاری، درصد توافق بین کدگذاران محاسبه شد. یافتههای پژوهش نشان داد که 76 درصد از تکالیف موجود در بخش احتمالِ کتب درسی ریاضی دوره اول متوسطه بر حسب تعبیر کلاسیک طراحی شده است و دو تعبیر دیگر فقط 24 درصد از تکالیف را در بر میگیرد. از این 24 درصد، فقط 5 درصد به تعبیر فراوانیگرا مرتبط است و این میزان برای تعبیر فراوانیگرا، به عنوان مکمل تعبیر کلاسیک کافی به نظر نمیرسد. بررسی های تکمیلی نشان داد که در سه کتاب مزبور، فقط یک تکلیف با هدف برقراری ارتباط بین تعابیر احتمال طراحی شده است.