خلاصة:
فارسی، زبانی ضمیرانداز است و حذف ضمیر در نقش فاعل را مجاز می‌شمارد. در این پژوهش کاربرد ضمیر فاعلی در دو گونة فارسی گفتاری و نوشتاری معیار با هم مقایسه شده است. داده‌های گفتار طبیعی فارسی از پیکرة گفتاری هم‌بام، مصاحبه‌های تاریخ شفاهی (هاروارد و آرته‌باکس) و مذاکرات مجلس شورای اسلامی (دورة هشتم)، و داده‌های نوشتاری از پیکرة وابستگی نحوی برگرفته شده است. با استفاده از روش‌های پیکره‌بنیاد، کاربرد ضمیر فاعلی در گفتار و نوشتار فارسی بررسی شد و نتایج به‌دست‌آمده از مقایسة آن‌ها نشان داد که به‌طورکلی میزان کاربرد ضمیر در این دو گونه اختلاف درخور توجهی با هم ندارد؛ اما در جمله‌های فاعل‌آغازیِ گونة گفتاری بیش از نیمی از ضمایر در نقش فاعل آمده که در گونة نوشتاری این تعداد برابر با یک‌سوم کل ضمیرها است. این امر نشان‌دهندة آن است که گویشور هنگام صحبت‌کردن در اکثر موارد از ضمیر فاعلی برای تأکید استفاده می‌کند. همچنین ضمیرهای اوّل‌شخص در هر دو گونه بیشتر از سایر ضمیرها به کار برده شده است که رابطة مستقیم بین میزان ظهور ضمیر فاعلی و مؤکدبودن آن را تأیید می‌کند.
Persian is a Pro-Drop language and allows omission of subjective pronouns. In the present research the use of such pronouns in spoken and written varieties of standard Persian is compared to each other. The data of spoken Persian is gathered from HamBam Corpus of Contemporary Spoken Persian, interviews of oral history projects (Harvard and Artebox), and the talks of Iranian parliament (Majlis). The data for the written variety is gathered from the Persian Syntactic Dependency Treebank. Using corpus-based methods, the study showed that there is no prominent difference in using pronouns in the two varieties. It also indicated that more than half of the pronouns in the spoken Persian emerged as subject; whereas it is no more than one third in the written variety. This means that while talking, the speaker uses subjective pronouns mostly to underscore the subject. The results of this research might be useful for Persian word order studies, those of teaching Persian to non-Persians, and exploring discourse elements of spoken Persian.
ملخص الجهاز:
در این پژوهش کاربرد ضمیر فاعلی در دو گونة فارسی گفتاری و نوشتاری معیار با هم مقایسه شده است.
با استفاده از روش‌های پیکره‌بنیاد، کاربرد ضمیر فاعلی در گفتار و نوشتار فارسی بررسی شد و نتایج به‌دست‌آمده از مقایسة آن‌ها نشان داد که به‌طورکلی میزان کاربرد ضمیر در این دو گونه اختلاف درخور توجهی با هم ندارد؛ اما در جمله‌های فاعل‌آغازیِ گونة گفتاری بیش از نیمی از ضمایر در نقش فاعل آمده که در گونة نوشتاری این تعداد برابر با یک‌سوم کل ضمیرها است.
باوجوداین، کاربرد ضمیر فاعلی در گونة فارسی گفتاری معیار و مقایسة آن با گونة نوشتاری برای نخستین‌بار در پژوهش حاضر است که به‌طور مستقل بررسی شده است.
هدف این پژوهش مقایسة کاربرد ضمیر فاعلی در گونة گفتاری با گونة نوشتاری فارسی معیار است.
2. نسبت استفاده از ضمیر فاعلی اوّل‌شخص (مفرد/جمع) در هر دو گونة گفتاری و نوشتاری فارسی معیار بیشتر از ضمایر دوم‌شخص و سوم‌شخص است.
ردیف سوم این جدول نسبت کاربرد انواع ضمیرهای فاعلی به تمام ضمیرها را در بندهای فاعل‌آغازی گونة گفتاری فارسی معیار به دست می‌دهد.
این دو ضمیر در فارسی گفتاری 5/54 درصد و در گونة نوشتاری 46 درصد کل ضمیرها را به خود اختصاص داده است.
A description of the syntactic structure of the Persian language.
Linguistics and Persian language.
Corresponding Author, Associate Professor, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Razi University, Kermanshah, Iran.
, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Razi University, Kermanshah, Iran.
(
, 
, 
)
