خلاصة:
ظهور از جمله مباحث مهم مهدویت است که دو نوع مسائل درونی و بیرونی دارد. مسائل درونی به بحث ماهیت ظهور مرتبط است و مسائل بیرونی به مباحث پیرامونی ظهور همچون شرایط ظهور، کارکرد ظهور، گسترۀ ظهور و نقش مردم در ظهور می‌پردازد. نویسنده در این نوشتار دو مسئله، یعنی شرایط ظهور و نقش مردم در تحقق آن را با نگرش توصیفی و تحلیلی بررسی می‌کند. شرایط ظهور با تحقق سه اراده یعنی ارادۀ الهی، ارادۀ امام و ارادۀ بشر شکل گرفته و رخداد ظهور، فرع بر تحقق آنها می‌باشد. ارادۀ الهی، علت فاعلی است و دو ارادۀ امام و بشر نقش علت معده را برعهده دارند. ازآنجا که سه ارادۀ فوق به عنوان شرایط ظهور شناخته می‌شوند، تحقق آنها به صورت عام مجموعی، نویدبخش تحقق ظهور است. مشکل اصلی که این تحقیق در پی پاسخ به آن می‌باشد، جداس ساختن ارادۀ بشر از منظومۀ شرایط ظهور و بی‌تأثیر تلقی کردن نقش مردم در فرایند ظهور است. بدون شک اگر این مشکل بدون پاسخ بماند و نقش مردم در رخداد ظهور بی‌تأثیر و بی‌خاصیت برشمرده شود، احساس یأس و نامیدی، ایستائی و خمودی بر مردم چیره می‌گردد.
Reappearance (zuhur) is one of the important topics of Mahdism, which consists of two types of issues: internal and external. Internal issues are related to the notion of the nature of reappearance, and external issues deal with the peripheral issues of reappearance, such as the conditions of reappearance, the function of reappearance, the scope of reappearance, and the role of people in reappearance. In this article, the author examines two issues, namely the conditions of reappearance and the role of people in its fulfillment, with a descriptive and analytical approach. The conditions of reappearance are formed by the fulfillment of three wills, namely, the will of God, the will of the Imam, and the will of mankind, and the occurrence of the reappearance is dependent upon their fulfillment. God's will is the efficient cause (‘llat-i fa‘li) and the two wills of the Imam and mankind play the role for the preparing cause (‘llat-i mu‘idda). Since the above three wills are known as the conditions of reappearance, their fulfillment in a collective general way is propitious of the realization of reappearance. The main problem that this research seeks to answer is separating human will from the system of reappearance conditions and considering the role of people as ineffective in the reappearance process. Undoubtedly, if this problem remains unanswered and the role of people in the event of reappearance is considered ineffective and insignificant, the feeling of despair, hopelessness, stagnation and impassivity will prevail over people.
ملخص الجهاز:
دربارۀ موضوع این بحث برخی تک‌نگاره‌هایی به رشتۀ تحریر در آمد است؛ نظیر «بازشناسی تعریف و علائم و شرایط ظهور» به قلم مجتبی خانی، «عمومیت قانون علیت و قانونمندی جامعه، توجیه‌گر نقش مؤثر انسان بر زمینه‌سازی ظهور» به قلم حسین الهی نژاد، «علائم و شرایط ظهور» به قلم نصرت الله آیتی، «امام مهدی و سنت‌های الهی» به تألیف شفیعی سروستانی، اما نوشتار حاضر تفاوت اساسی با آثار یادشده دارد؛ زیرا اولاً به‌صورت مستقل به شرایط ظهور پرداخته است؛ ثانیاً با رویکرد تحلیلی از آن بحث نموده است؛ ثالثاً با نگرش عقلی و قواعد عقلی مسئله را واکاویده است؛ رابعاً به نقش مردم به‌عنوان شرط کافی با رویکرد عقلی و نقلی پرداخته است.
بنابراین وقتی مردم، عوامل اساسی غیبت که نقش خاستگاه و توجیه‌گر غیبت را بازی می‌کنند، بازشناسی کرده و درصدد رفع آنها بر آمدند و به این ترتیب، همه عواملی که زمینه‌ساز غیبت امام زمان7 بود توسط مردم از بین برود، چرا ظهور رخ ندهد؟ و چرا خداوند حکیم و دائم‌الفیض، این فیض را از مردم دریغ دارد؟ براین اساس می‌توان نتیجه گرفت آمادگی مردم اساسی‌ترین شرطی است که تحقق یافتن ظهور را تضمین می‌کند و روایات مختلفی که در این باره از حضرات معصومین: صادر شده نیز به همین نکته اشاره دارند.
در واقع، فعل مردم که همان آگاهی کامل، آمادگی کامل و شایستگی کامل باشد با ظهور رابطۀ وجودی و حقیقی برقرار کرده و به‌عنوان شرط کافی تحقق‌بخش ضرورت برای رخداد ظهور درنظر گرفته می‌شود.
(
, 
, 
)
