اثربخشی برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی بر تنظیم هیجان و نشانگان وسواس جبری کودکان مبتلا به اختلال وسواس جبری مقالة

هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی بر تنظیم هیجان و نشانگان وسواس جبری کودکان مبتلا به اختلال وسواس جبری بود. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نظر هدف از نوع کاربردی و از لحاظ طرح پژوهش و شیوه انجام، شبه‌تجربی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با یک گروه آزمایش و یک گروه کنترل و دوره پیگیری سه ماهه بود. از این رو، جامعه آماری پژوهش شامل کلیه کودکان 6 تا 11 ساله بود که به مراکز روان‌درمانی و مشاوره منطقه 3 تهران در سال 1401 به خاطر دارا بودن نشانگان وسواس جبری ارجاع داده شده بودند. از میان آن‌ها و به شیوه نمونه‌گیری هدفمند تعداد 40 نفر انتخاب شده و به صورت تصادفی در یک گروه آزمایش (20 نفر) و یک گروه کنترل (20 نفر) گمارده شدند. سپس، روی گروه آزمایش برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی الکساندر و همکاران (2012) اجرا شد. برای گردآوری داده‌ها، ابزار پژوهش از پرسشنامه‌های تنظریم هیجان گراس و جان (2003) و مقیاس وسواس جبری گودمن (1989) استفاده شد. به منظور تجزیه و تحلیل آماری داده‌ها در بخش توصیفی از جدول‌های توزیع فراوانی استفاده شده و در بخش استنباطی تحلیل داده‌ها از تحلیل واریانس مختلط با اندازه‌گیری‌های مکرر و آزمون تعقیبی بنفرونی و نسخه 26 نرم افزار SPSS استفاده شد. یافته‌ها: با توجه به مقدار F و سطح معناداری مقدار به دست آمده در متغیر نشانگان اختلال وسواس جبری (22/12 = F و 001/0 = P) و تنظیم هیجان (78/11 = F و 001/0 = P) می‌توان نتیجه گرفت که متغیر مستقل (اثربخشی برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی) به شکل معناداری باعث تغییر در متغیرهای وابسته (نشانگان اختلال وسواس جبری و تنظیم هیجان) شده و این بدان معناست که تغییرات ایجاد شده در متغیرهای وابسته ناشی از اجرای اثربخشی برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی بر روی اعضای گروه آزمایش بود. همچنین نتایج آزمون تعقیبی حاکی از پایداری اثربخشی درمان بر متغیرهای پژوهش بود. نتیجه‌گیری: بر اساس یافته‌های موجود می‌توان نتیجه‌گیری نمود که برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی بر تنظیم هیجان و نشانگان وسواس جبری کودکان مبتلا به اختلال وسواس جبری مؤثر بوده است. لذا می‌توان از این برنامه در درمان کودکان مبتلا به اختلال وسواس جبری استفاده کرد.

Aim: the purpose of this research was to investigate the effectiveness of mindfulness-based stress reduction program on emotion regulation and obsessive-compulsive symptoms of children with obsessive-compulsive disorder. Method: In terms of the objective, the current research was of an applied type, and in terms of the research design and method, it was a quasi-experimental design with a pre-test and post-test design with an experimental group and a control group and a three-month follow-up period. Therefore, the statistical population of the study included all children aged 6 to 11 years who were referred to psychotherapy and counseling centers in Tehran's 3rd district in 2022 for having obsessive-compulsive symptoms. Then, 40 people were selected by purposeful sampling and randomly assigned to an experimental group (20 people) and a control group (20 people). Finally, Alexander et al.'s (2012) mindfulness-based stress reduction program was administered to the experimental group. In order to collect data, the research tools of Gross and John (2003) emotion theory questionnaires and Goodman's algebraic obsession scale (1989) were used. In order to statistically analyze the data, frequency distribution tables were used in the descriptive part, and in the inferential part of the data analysis, mixed variance analysis with repeated measurements and Bonferroni's post hoc test and SPSS software version 26 were used. Results: The F value and the significance level of the obtained value were obtained in the variable of symptoms of obsessive-compulsive disorder (F = 12.22 and P = 0.001) and emotion regulation (F = 11.78 and P = 0.001). Therefore, it can be concluded that the independent variable (the effectiveness of the mindfulness-based stress reduction program) significantly changed the dependent variables (obsessive compulsive disorder symptoms and emotion regulation). This means that the changes made in the dependent variables were caused by the implementation of the effectiveness of the mindfulness-based stress reduction program on the members of the experimental group. Moreover, the results of the post-hoc test indicated the stability of the effectiveness of the therapy on the research variables. Conclusion: Based on the available findings, it can be concluded that the stress reduction program based on mindfulness has been effective on emotion regulation and obsessive-compulsive symptoms of children with obsessive-compulsive disorder. Therefore, this program can be used in the treatment of children with obsessive-compulsive disorder.

نتیجه گیری: بر اساس یافته های موجود می توان نتیجه گیری نمودکه برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی بر تنظیم هیجان و نشانگان وسواس جبری کودکان مبتلا بهاختلال وسواس جبری مؤثر بوده است. 1. Obsessive-compulsive disorder با توجه به اهمیت هیجانات در افراد دارای نشانگان اختلال وسواس جبری به نظر میرسد یکی از متغیرهای مهم برای این افراد تنظیم هیجان باشد. بنابراین و با توجه به اهمیت درمان اختلالات در دوران کودکی و کمبود پژوهش درباره اثربخشی برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی، هدف از پژوش حاضر پاسخ به سؤال زیر بود: آیا برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی بر تنظیم هیجان و نشانگان وسواس جبری کودکان مبتلا به اختلال وسواس جبری اثربخش است ؟ روش پژوهش پژوهش حاضر از نظر هدف از نوع کاربردی و از لحاظ طرح پژوهش و شیوه انجام ، شبه تجربی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با یک گروه آزمایش و یک گروه کنترل و دوره پیگیری سه ماهه بود. برای آزمایش معنادار بودن اثربخشی برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی بر نشانگان اختلال وسواس جبری و تنظیم هیجان گروه آزمایش از تحلیل واریانس چندمتغیری با اندازه گیری های مکرر در سه مرحله استفاده شده است . از این رو میتوان نتیجه گرفت که برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی در مرحله پس آزمون به شکل معنادار باعث تغییر در نشانگان اختلال وسواس جبری و تنظیم هیجان شده و در عین حال این تأثیر بر متغیرهای گروه آزمایش در مرحله پیگیری پایدار بوده است . بحث و نتیجه گیری پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی بر تنظیم هیجان و نشانگان وسواس جبری کودکان مبتلا به اختلال وسواس جبری انجام شد.