خلاصة:
هدف پژوهش حاضر بررسی راهکارهای مواجهه با مخالفان سیاسی در حکومت اسلامی است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج نشان داد که هنگام مواجهه با مخالفان سیاسی لازم است در مرحله اول از نوع مخالفت مخالفان سیاسی شناخت حاصل نمود که احتمال دارد محارب و یا غیرمحارب باشد. در مرحله دوم برای برخورد با آنان در حکومت اسلامی، باید راهکارهای ارائه شده توسط قرآن کریم و روایات بررسی گردیده و راهکار مناسب با نوع مخالفت آن‌ها انتخاب شود. آن دو منبع پرفیض الهی راهکارهای منحصر به فردی برای برخورد با مخالفان سیاسی بیان کرده‌اند، ازجمله تأکید بر مشترکات، عدالت‌محوری، برخورد مودبانه و شجاعت. برخی دیگر نیز به عنوان راهکار برای برخورد با مخالفان سیاسی غیرمحارب ذکر شده‌اند، مانند صعه صدر و صبر و تحمل، جدال احسن، بخشش، امربه معروف و نهی از منکر، محبت و مهربانی، انذار، نصیحت و اعراض. همچنین بعضی دیگر به عنوان راهکار برای برخورد با مخالفان سیاسی محارب معرفی شده‌اند، مانند: تبعید و مبارزه مسلحانه.
The purpose of the present study is to review strategies of confrontation with political opponents in the Islamic Government. The method of study is descriptive-analytic and the results showed that in confrontation with political opponents, first it should be recognized if their opposition is belligerent or non-belligerent. In the second stage, in order to oppose them in the Islamic government, the guidelines presented in the Noble Qur’an and Rawayat should be reviewed to choose suitable strategies appropriate to their type of opposition. These two divine and sacred resources have offered unique guidelines such as emphasis on the commonalities, justice-centeredness, polite opposition and bravery to confront political opponents. Some other strategies such as tolerance, patience, endurance, best war, forgiveness, enjoining good and forbidding evil, kindness and affection, warning, giving advice, and rejection are mentioned to confront non-belligerent political opponents. Moreover, other strategies like exile and armed struggle are introduced to fight against belligerent political enemies
ملخص الجهاز:
در مرحله دوم برای برخورد با آنان در حکومت اسلامی، باید راهکارهای ارائه شده توسط قرآن کریم و روایات بررسی گردیده و راهکار مناسب با نوع مخالفت آن‌ها انتخاب شود.
این جامعه برای الگوهای رفتاری خود، منابع بسیار غنی، همانند قرآن کریم و روایات معصومین را دارد؛ که می‌توانند در خصوص نوع برخورد با مخالفین سیاسی، به همین منابع غنی مراجعه کرده و راهکارهایی از آن‌ها استخراج کنند، تا بتوانند جامعه خود را به حد مطلوب برسانند و مدل زندگی مسالمت‌آمیز در کنار سایر افراد جامعه را، به بشریت ارائه دهند.
در ارتباط با موضوع پژوهش حاضر، پژوهش‌های متعددی انجام شده است، اما اثری که مستقلاً راهکارهای قرآنی و روایی، برای برخورد با مخالفان سیاسی در حکومت اسلامی را بررسی نماید، مشاهده نشد.
پژوهش حاضر با تمایز مشخص از پژوهش‌های انجام شده، ضمن بیان انواع مخالفان سیاسی به لحاظ نوع مخالفت، به راهکارهای قرآنی و روایی برای برخورد با آن‌ها در حکومت اسلامی پرداخته است.
در آیات و روایات مذکور مشاهده شد که خدای متعال و معصومین نسبت به همه مردم و حتی مخالفان، توصیه به رفتار نیکو و محبت‌‌آمیز می‌نماید؛ بنابراین، لازم است این قاعده خوب انسانی ـ اسلامی را نسبت به مخالفان سیاسی اجرا کرده و با زبان مهر و محبت سخن گوییم، تا علاوه بر ایجاد صفا و صمیمیت در جامعه، مشکلات موجود را نیز حل کنیم.
بنابراین، اقدام مسلحانه یکی از راهکارهای قرآنی و روایی برای برخورد با مخالفان سیاسی محسوب می‌شود.
(
, 
, 
)
