خلاصة:
نماز جمعه از فرایض عبادی-سیاسی مسلمانان، در میان مذاهب و ملل اسلامی از اهمیت ویژهای برخوردار است لیکن در چگونگی اقامه آن اتفاق نظر وجود ندارد. گوناگونی فرقه و نوع نظام حاکم در کشورهای اسلامی چگونگی خط مشی و سیاست آنها در قبال اقامه نمازجمعه، را با فراز و نشیب‌هایی همراه نموده است. این مقاله کاربردی- توسعهای بوده و از نظر نوع روش، کیفی است. برای رسیدن به اهداف آن از روش مطالعه تطبیقی و بهره‌گیری از نظریه داده بنیاد به عنوان روش پژوهش و تحلیل داده‌های کیفی استفاده شده است. در این تحقیق با مطالعه تطبیقی برگزاری نماز جمعه در جمهوری اسلامی ایران، عربستان و ترکیه، موارد افتراق و اشتراک آنها بررسی می‌گردد. عربستان سعودی به دلیل ساختار سیاسی و تشابه از نظر برگزاری نمازجمعه زیر نظر حکومت مرکزی به جمهوری اسلامی ایران، و ترکیه به دلیل وجود دولت لائیک علی‌رغم اکثریت مسلمان، و ادعای تفکیک دین و سیاست مورد مطالعه و بررسی قرارگرفت. از نتایج تحقیق اینکه: نمازجمعه در جمهوری اسلامی ایران پیوند دهنده دین، حاکمیت و مردم است ولی در عربستان عامل مشروعیت بخشی حکومت و در ترکیه مروج بعد فردی دین است و کاملا از سیاست جداست.
Friday prayer is one of the religious-political duties of Muslims among religions and Islamic nations, but there is no consensus on how it is performed. The diversity of sects and the type of ruling system in Islamic countries has led to ups and downs in their policy towards Friday prayers. This article is applied-developmental and is qualitative in terms of method. To achieve its goals, the method of comparative study and using the data theory of the foundation as a method of research and analysis of qualitative data has been used. In this study, with a comparative study of holding Friday prayers in the Islamic Republic of Iran, Saudi Arabia and Turkey, the differences and commonalities are investigated. Saudi Arabia was studied for its political structure and similarity in terms of holding Friday prayers under the central government to the Islamic Republic of Iran, and Turkey for its secular government despite its Muslim majority, and its claim to separate religion and politics. The results of the research show that: Friday prayers in the Islamic Republic of Iran link religion, government and people, but in Saudi Arabia it is the legitimizing factor of the government and in Turkey it promotes the individual dimension of religion and is completely separate from politics.
(
, 
, 
)
