خلاصة:
روابط تشیع و تسنن در ادوار مختلف تاریخی، فراز و نشیب های خاصی داشته است؛ از این رو، ریشه یابی اختلافات و ارایه راه حل به منظور ایجاد تفاهم مذهبی، همواره دغدغه ذهنی اندیشمندان مسلمان بوده است. یکی از عالمان برجسته که تلاش قابل ستایشی در حل اختلافات فریقین و شفاف سازی چهره حقیقی تشیع و ارایه راه حل به منظور دستیابی جامع اسلامی به وحدت و تفاهم انجام داد، علامه سیدعبدالحسین شرف الدین العاملی بود که وفاق و وحدت اسلامی را زمینه ساز ظهور مجدد تمدن اسلامی می دانست. پژوهش حاضر سعی دارد به روش توصیفی- تحلیلی و با بررسی یکی از آثار علامه به نام «الفصول المهمه فی تالیف الامه» با پاسخ به این دو پرسش، تصویری از اندیشه تفاهم مذهبی ارایه نماید:
1. علل و نتایج بروز اختلاف میان شیعه و اهل سنت را در چه مواردی می توان ریشه یابی کرد؟
2. راهکارهای موثر از دیدگاه علامه شرف الدین در زمینه رفع موانع تقریب فریقین و دستیابی به عناصر وحدت در چه مواردی است؟
بر اساس کتاب «الفصول المهمه فی تالیف الامه» تعصب نابجای فریقین، عدم تدبر در آیات قرآن کریم و روایات رسول خدا
و اهل بیت، پذیرش جعلیات حدیثی و تاریخی، دنیاطلبی، انتشار خرافات و بدعت ها و به ویژه دور شدن از اهل بیت مهم ترین موانع تقریب فریقین است که به نابودی عزت اسلام و قدرتمندی دشمنان آن منجر می شود. در این بین علم آموزی مسلمانان، پرهیز از تعصبات ناروا، گرایش به انصاف، فراگیری اسلام راستین از سرچشمه های آن یعنی قرآن کریم، سنت پیامبر
و اهل بیت موثرترین راه حل ها جهت دستیابی به وحدت میان شیعه و اهل سنت است.
ملخص الجهاز:
دیدگاه های علامه سّ ید عبدالحسین شرف الدین در «الفصول المهمّۀ فی تألیف الامۀ» در حوزه تقریب مذاهب اسلامی وجیهه میری١ تاریخ دریافت : ١٤٠٢/٠٣/١٧ تاریخ پذیرش : ١٤٠٢/٠٦/٠٦ چکیده روابط تشیع و تسنن در ادوار مختلف تاریخی، فراز و نشیب های خاصی داشته است ؛ از این رو، ریشه یابی اختلافات و ارائۀ راه حل به منظور ایجاد تفاهم مذهبی، همواره دغدغۀ ذهنی اندیشمندان مسلمان بوده است .
راهکارهای مؤثر از دیدگاه علامه شرف الدین در زمینۀ رفع موانع تقریب فریقین و دستیابی به عناصر وحدت در چه مواردی است ؟ بر اساس کتاب «الفصول المهمۀ فی تألیف الأمۀ» تعصب نابجای فریقین ، عدم تدبر در آیات قرآن کریم و روایات رسول خداص و اهل بیت ع، پذیرش جعلیات حدیثی و تاریخی، دنیاطلبی، انتشار خرافات و بدعت ها و به ویژه دور شدن از اهل بیت ع مهم ترین موانع تقریب فریقین است که به نابودی عزت اسلام و قدرتمندی دشمنان آن منجر میشود.
٢. این کتاب پاسخ به دعاوی کسانی است که با متهم کردن شیعه به ارتداد، حکم تکفیر آنان را صادر کردند؛ در همین زمینه است که علامه در پایان فصل سوم کتاب خود، علت اصلی نگارش «الفصول المهمه » را اثبات بطلان این قبیل فتواها از جمله فتوای شیخ نوح حنفی دانسته که در کتاب «الفتاوای الحامدیه » خود، ضمن کافر دانستن شیعیان ، جنگ و کشتار آنان را واجب و اسارت زنان و کودکان شیعه و غارت اموال ایشان را مباح اعلام کرده بود (شرف الدین ، بیتا، ٢٢).