جهان پایین دستی ها (روایت همسایه ها از چگونگی زایش آگاهی از نخواستن ها) مقالة

در اين روايت، آگاهي مقوله‌اي انتزاعي و از جنس آگاهي افلاطوني نيست، بلکه در همان حدي است که بداند حتي در زندان هم حق اوست که آب و غذاي مناسب داشته باشد و حتي اگر مجرم هم باشد، هيچ‌کس حق ندارد او را از حقوق انساني‌اش محروم کند. جنس واقع‌گرايي و رئاليسمي که احمد محمود در همسايه‌ها نشان مي‌دهد، از جنس تسليم محض به اجبارهاي بالادستي نيست، بلکه مجوزي براي ناديده گرفتن و در صورت امکان تغيير آن‌هاست، دست کم آن‌جايي که به زندگي و تصميم فردي آدم‌ها برمي‌گردد. از آن‌جا که از يک‌طرف مجال کوتاه بود و از طرف ديگر مي‌ترسيدم سماجت روانجو در پافشاري روي نظرش از علاقه‌ي قلبي‌اش به احمد محمود (خبر داشتم) پيشي بگيرد، گفتم به نظر من همسايه‌ها هم اين است و هم آن.