تاثیر نوسانات قیمت نفت بر متغیرهای کلان اقتصادی ایران: رویکردهای مدل خودرگسیونی برداری مقالة

نوسانات قیمت نفت یکی از دلایل عمده آشفتگی در اقتصاد کشورهای صادرکننده نفت است. در این تحقیق با استفاده از مدلهای خودرگرسیونی برداری و تصحیح خطای برداری و به کارگیری هفت متغیر اساسی، اثرات تغییر در قیمتهای نفت بر اقتصاد جمهوری اسلامی ایران بررسی شده است. اطلاعات آماری مدل نیز به صورت ماهیانه برای سالها 1-1986 تا 4-2001 تهیه شده است. نتایج حاصل از تخمین مدل نشان می‌دهد که بین متغیرهای کلان کشور ارتباط شدیدی وجود دارد. همچنین نتایج حاصل از آزمون علیت، جهت تأثیرگذاری را از قیمت‌های نفت، درآمدهای نفتی، هزینه‌های توسعه دولت و هزینه جاری دولت به طرف سایر متغیر می‌داند. جالب‌ترین نتیجه تحقیق این است که محرک‌های مالی مربوط به دولت بیشترین سهم را در تعیین قیمت‌های داخلی دارند در حالی که کمترین سهم متعلق به محرک‌های پولی است. لذا برای استفاده کاربردی از این نتایج در سیاستگذاری‌ها می‌توان گفت که سیاست‌های مالی می‌توانند به نحوی مؤثر در تثبیت قیمت‌های داخلی پس از بروز شوک‌های نفتی عمل کنند.

"1ـ وجود نیروی کار فراوان خارجی 2ـ سهم تولید نفت اوپک 3ـ تقسیم سودهای نفتی 4ـ اهمیت هزینه‌های دولت بر اساس این ویژگی‌ها مدل اقتصاد سنجی مورد نظر مشخص و به علت کوچک بودن حجم داده‌ها از روش “اجزاء اصلی”[11] برای بررسی اثرشرک‌های قیمتی بر متغیر کلان اقتصاد، استفاده و مدل بدین روش شبیه‌سازی شد. III مدل تحقیق و داده‌ها اولین گام در بسط یک مدل VAR، انتخاب متغیرهای کلان مناسب است در این تحقیق یک متغیر را که نشان دهنده قیمت سبد نفت خام ایران[24] است، سه متغیر کلان اقتصادی (درآمدهای نفتی، شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI) و ارزش واردات) و سه متغیر سیاستی (عرضه پول M2، هزینه‌های جاری دولت، هزینه‌های توسعه‌ای دولت[25]) وجود دارد. با وجودی که در سیستم VAR، تفسیر صریحی برای ضرائب فردی مدل وجود ندارد، ولی یک نگاه صریح و کلی به جدول نشان می‌دهد که قیمت‌های نفت و در نتیجه درآمدهای نفتی به صورت برونزاتری نسبت به سایر متغیرها تعیین می‌شوند. بررسی مجدد جدول شماره 4 که بر اساس وقفه‌ها بیان شده است، نشان می‌دهد که در ابتدای دوره، قیمت‌های نفت و درآمدهای نفت به صورت برون‌زا تعیین می‌شوند که با گذشت زمان، بخش کوچک ولی فزاینده‌ای از تغییر درآمدهای نفتی در اثر تغییرات CPI و ارزش واردات صورت می‌گیرد. زیرا از لحاظ تئوری وقتی مدل دارای رابطه همگرایی است آنچه باید تخمین زده شود مدل تصحیح خطای برداری است و از لحاظ عملی نیز این مدل نتایج مطلوب‌تری از لحاظ توانایی بیان رابطه و بین متغیرهای کلان اقتصادی، به دست می‌دهد."