خلاصة:
بسیاری از معماران اکنون در حال تصور سطوح ساختمان، دیوارها و نماهای ایجاد شده توسط مصالح هوشمند می باشند که شاید با این مصالح بطور اتوماتیک طراحی خود را بهینه سازی کنند و از یک جعبه بی روح تبدیل به یک موجود تعاملی شوند. باتوجه به ویژگی های مصالح هوشمند چگونه می توانیم آنها را دسته بندی کنیم؟ مواد هوشمند موادی هستند که جریانات محیطی را حس نموده، اطلاعات را پردازش می کنند و طبق آن بر محیط اثرمی گذارند. به عبارتی دارای توانایی ذاتی در جهت پاسخگویی سریع به محیط هستند. مواد هوشمند دارای خواص تغییرپذیری و همچنین قادر به برگشت پذیری از همان تغییر می باشند. منظور از مواد هوشمند موادی است که در یک یا چند ویژگی خود -شیمیایی، مکانیکی، الکتریکی، مغناطیسی یا گرمایی -دچار تغییر می شوند که این تغییر در واکنش مستقیم به محرک های خارجی در محیط اطراف است. تغییرات مستقیم و بازگشت پذیر هستند و احتیاجی به سیستم کنترل خارجی برای اعمال این تغییرات نیست. چگونه می توان با به کارگیری ویژگی های مصالح هوشمند آنها را دسته بندی کرد؟ با توجه به این ویژگی ها می توانیم مصالح هوشمند را به سه دسته تقسیم کنیم که در ذیل ذکر شده است. ولی ازلحاظ طبقه بندی می توانیم مواد هوشمند را به دو گروه اصلی طبقه بندی کرد. نوع اول شامل موادی هستند که خصوصیت خود را تغییر می دهند و نوع دوم شامل موادی می باشند که در تبادل انرژی فعالند که در بخش مصالح هوشمند کامل به آن پراخته شده است. پژوهش حاضردر دو گام انجام شده است؛گام اول: دسته بندی مطالب با راهبرد استدلال منطقی گام دوم: کشف نمونه ها و بررسی نمونه ها که با روش مورد پژوهی انجام شده است. مصالح هوشمند را براساس سه ویژگی به سه دسته تقسیم می شوند: الف) مصالح هوشمند دارای قابلیت تغییر خواص درونی ب) مصالح هوشمند دارای قابلیت مبادله انرژی ج) مصالح هوشمند دارای قابلیت تغییر و مبادله مواد درونی. هیدروسرامیک نمونه ای ازمصالح هوشمند است که ترکیبی از هیدروژل با مواد پشتیبان می باشدکه به رطوبت و گرما پاسخ می دهد و دما را 5 یا 6 درجه کاهش می دهد و همچنین پنل های فتوولتاییک، شیشه های هوشمند و... که نقش بسیار مهمی در تامین انرژی ساختمان دارند. چرا که این مصالح به صورت مستقیم و یا غیرمستقیم از محیط پیرامون انرژی ساختمان را جذب می کنند و این یعنی کاهش استفاده از انرژی های فسیلی و در نتیجه پایداری ساختمان و بهینه سازی مصرف انرژی.
ملخص الجهاز:
جدول ١- پيشينه پژوهش ،نويسنده ، کتاب و توضيحات مربوطه (ماخذ:نگارندگان ) (رجوع شود به تصویر صفحه) در اين مقاله مصـالح هوشـمند مختلفي از جمله مواد ترموکروميک که در بتن ، شـيشـه و رنگ ها کاربرد دارد و در مقابل حرارت از خود واکنش نشـان ميدهد و آجرهاي هيدروژل که در برابر گرما، مانند دســتگاه خنک کننده تبخيري عمل ميکند و ميزان دما را ٥تا٦ درجه کاهش ميدهد.
در واقع طبقه بندي پيشـنهادي مصـالح هوشـمند برپايه سـه خاصـيت زير ارائه شـده اند (مرتضوي، ١٣٨٨): الف ) مصالح هوشمند داراي قابليت تغيير خواص دروني ب ) مصالح هوشمند داراي قابليت مبادله انرژي ج ) مصالح هوشمند داراي قابليت تغيير و مبادله مواد دروني ١- مصالح هوشمند با قابليت تغيير خواص دروني ١-١-مصالح هوشمندتغيير شکل دهنده اين گروه از مصـالح هوشـمند که داراي قابليت تغيير خواص دروني خود هسـتند در پاسـخ به محرکات خارجي تغييراتي در شـکل و ابعاد خود ايجاد ميکنند که اين تغييرات بستگي به نوع توزيع و آرايش ترکيبات تحريک پذير دروني آنها دارد.
١-١-١-مصالح هوشمند دما واکنشي: اين نوع از مصـالح هوشـمند که زير مجموعه مصـالح هوشـمند تغيير شـکل دهنده ميباشـند، نوعي ويژگي ذاتي دارند که آنها را قادر ميسـازد تا در برابر تغييرات دماي محيط پيرامون به طور برگشـت پذير واکنش نشـان دهند.
١-٢- مصالح هوشمندساطع کننده نور: ۵ معماري شناسي |نشريه اختصاصي معماري و شهرسازي ايران مولکول هاي اين گونه مواد به هنگام دريافت انرژي روشـنايي يا قرارگرفتن در ميدان الکتريکي برانگيخته ميشـوند، و از خود نور توليد ميکنند.