خلاصة:
هدف پژوهش حاضر بررسی، اغراض آزادی در اندیشه سیاسی اسلام است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج حاکی از آن است که با تکیه به منابع اصیل اندیشه سیاسی اسلام یعنی قرآن و سنّت، میتوان عمدهترین اهداف آزادی سیاسی را در مواردی چون دستیابی به سعادت جامعه انسانی، شفافسازی اندیشه برتر در گفتگوی انتقادی، بسترسازی برای مشارکت و انتخاب آگاهانه که حاکمیت شایستگان را به دنبال میآورد و شکوفایی ظرفیتهای متعالی انسان، رصد کرد. هرچند این امر به معنای آن نیست که اهداف دیگر قابل پیجویی نیستند. اندیشه حق آنگاه برمیآید، رشد میکند، میبالد و نفوذ میکند که در شرایط گفتگویی قرار گیرد و در تضارب آراء به نحوی ارائه و عرضه گردد که بتواند خود را بر دیدگاه رقیبان چیره سازد. این مسأله به ویژه در عرصه سیاسی، نمودی بیشتر دارد. شفاف بودن شرایط حاکم بر منابع و امکانات و فرصتهای برابر برای همه افراد، رشد و شکوفایی استعدادهای انسانها و برتر شدن اندیشه حق را به دنبال خواهد داشت. در همین عرصه بدون ابهام، قابل سنجش، ارزیابی، محاسبه و پیش بینی است که ظرفیتهای افراد آشکار میگردد و در میدانی رقابتی و سالم، فضا برای انتخاب و گزینش و بالا آمدن افراد لایق فراهم میشود. همه این امور در پرتو آزادی سیاسی فرصت خودنمایی مییابند.
The purpose of the present study is to review purposes of freedom in Islam's political ideology. The method of research is descriptive-analytic and the results indicate that relying on the genuine resources of Islam's political ideology that is to say the Qur'an and tradition, the most important purposes of political freedom can be sought in cases such as achieving prosperity in human society, clarification of the best ideology through a critical dialogue, paving the way for informed participation and selection leading to the governance of the decent people and flourishing human's high capacities. However, it does not mean that other purposes cannot be followed. The right idea emerges, grows, and penetrates only when it is discussed in a dialogue and presented in communication in way to overcome the rival views. It is more evident especially in the political realm. Transparency of the condition of resources and facilities and equal opportunity for all individuals lead to the growth and flourishing of human talents and victory of right ideology. It is in this unambiguous, measurable, and predictable realm that people's capabilities become evident and in a competitive and true field, the circumstance for choosing deserved individuals would be provided. All these issues get a chance to be manifested in the light of political freedom.
ملخص الجهاز:
روش پژوهش توصيفي- تحليلي بوده و نتايج حاکي از آن است که با تکيه به منابع اصيل انديشه سياسي اسلام يعني قرآن و سنّت ، ميتوان عمده ترين اهداف آزادي سياسي را در مواردي چون دستيابي به سعادت جامعه انساني، شفاف سازي انديشه برتر در گفتگوي انتقادي، بسترسازي براي مشارکت و انتخاب آگاهانه که حاکميت شايستگان را به دنبال ميآورد و شکوفايي ظرفيت هاي متعالي انسان ، رصد کرد.
پژوهش حاضر در جستجوي اهداف آزادي سياسي در انديشه اسلامي و با تاکيد بر آيات قرآن کريم و روايات است و بر اين فرضيه استوار است که با بهره گيري از منابع مذکور، برخي از اهداف عمده آزادي سياسي رسيدن به سعادت جامعه انساني، شفاف سازي انديشه حق در فرايند گفتگو، ايجاد موقعيت و زمينه براي مشارکت و انتخاب آگاهانه و شکوفايي ظرفيت هاي متعالي انسان است که ميتواند به شايسته سالاري و احقاق حقوق شهروندان و پياده سازي احکام الهي بيانجامد.
براي نمونه در بحث آزادي سياسي، همانند بسياري از ديگر دستورهاي قرآن کريم ، هدف ، سعادت انسان در نظر گرفته ميشود، يعني آزادي در جهت و مسير سعادت انسان ، تعريف و تحليل شده است ، به گونه اي که اگر اندکي از اين مسير خارج شود، از آن ارزش آرماني دور ميگردد.
بنابراين ، يکي از مهم ترين اهداف آزادي سياسي آن است تا استعدادهاي انسان در مسير شکوفايي قرار گيرد و افراد بتوانند در جامعه توانمنديهاي خود را به ظهور برسانند و از همه داشته هاي پيدا و پنهان خود استفاده کنند.