ماهیت کاپیتولاسیون و نتایج مخالفت با آن مقالة

البته باید توجه کرد که کاپیتولاسیون همیشه به یک‌شکل نبوده، بلکه از زمان اعمال رسمی مفهوم کاپیتولاسیون در عثمانی از سال 1535م و در ایران از زمان صفویه، تا زمان انعقاد معاهدۀ ترکمنچای در 1828م کاپیتولاسیون، تابع رعایت اصل عمل متقابل بود؛ یعنی افراد هر دو کشور از احیای کاپیتولاسیون و پیامدهای آن، مسعود اسداللهی، تهران،‌ مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، ۱۳۷۳، ص ۲۴. اشاره کرد که سکوت در مقابل تصویب و اجرای آن، سکوت در برابر ابرقدرت‌ها بوده و از معاصی کبیره بوده و لازم است که همه به داد اسلام و ملت برسند و بر تمام اقشار است که با طرح ننگین احیای کاپیتولاسیون مخالفت کنند. در روز چهارم آبان‌ماه سال ۱۳۴۳ امام راحل عظیم‌الشأن با خروش علیه تصویب لایحه حقارت کاپیتولاسیون، در دولت و مجلس رژیم گذشته که زمینه تحکیم سلطه بیگانگان بر کشور و حتی آحاد مردم ایران را فراهم می‌کرد، چراغی را برافروخت که پس از سال‌ها، نه تنها ایران اسلامی بلکه دیگر ملل مستضعف و مسلمان و غیرمسلمان جهان نیز از فروغ آن، نیرو و انرژی می‌گیرند که حرکت بیداری اسلامی و ضد استکباری در منطقه و جهان، مصداق بارز آن است، که هم‌اکنون به گفتمانی پذیرفته‌شده در میان ملل جهان تبدیل‌شده است. آنچه که از مبارزۀ امام خمینی( با کاپیتولاسیون می‌شود درس گرفت، ایستادگی در برابر دشمن و استکبار جهانی و استمرار این پایداری در استقلال و عزت ایران اسلامی است.