خلاصة:
حقیقت محمّدیّه یکی از پیچیده‌ترین مضامین و آموزه‌های عرفانی اسلامی است که با تعابیر و مصادیقی متفاوت در متون عرفانی، فلسفی و ادبی بدان اشاره شده است. از این حقیقت با مصادیقی چون نور، عقل، کلمه، پیامبر خاتم (ص) و انسان کامل یاد شده است. اوصاف و ویژگی-های حقیقت محمّدیّه در متون نظم و نثر عرفانی بازتاب فراوان داشته است و هر شاعر یا نویسنده براساس مشرب فکری و اعتقادی خویش به بیان این اوصاف و ویژگی‌ها پرداخته است. در این نوشتار با روش توصیفی- تحلیلی و ابزار کتابخانهای به بیان مصادیق و بارزترین اوصاف و ویژگی‌های حقیقت محمّدیّه در متون عرفانی– فلسفی نظم و نثر پرداخته‌ایم. یافته‌های این جستار نشان می‌دهد صفاتی چون جامع جمیع مراتب وجودی، مخلوق به صورت حق، اوّل به قصد و آخر به ایجاد و شالودۀ هستی از مهمّ‌ترین بن مایه‌های مربوط به حقیقت محمّدیّه در متون عرفانی نظم و نثر است. این حقیقت همان نور محمّدی است که علّت ایجاد عالم و در عین حال سبب بقای آن است.
The truth of Muhammadiyah is one of the most complex themes and mystical teachings of Islam, which has been mentioned in mystical, philosophical and literary texts with different interpretations and examples. This truth has been mentioned with examples such as light, intellect, word, the final prophet (pbuh) and the perfect human being. The attributes and characteristics of Muhammadiyah truth have been widely reflected in mystical poetry and prose texts, and every poet or writer has expressed these attributes and characteristics based on his own intellectual and religious background. In this article, with the descriptive -analytical method and library tools, we have tried to express the examples and the most obvious attributes and characteristics of Muhammadiyah truth in the mystical-philosophical texts of poetry and prose. The findings of this research show that attributes such as comprehensiveness of all levels of existence, created in the form of truth, first by intention and lastly by creation and the foundation of existence are among the most important elements related to the truth of Muhammadiyah in the mystical texts of poetry and prose. This truth is the light of Muhammad, which is the cause of the creation of the world and at the same time the reason for its survival.
(
, 
, 
)
