خلاصة:
نقش کرسی های ایران شناسی و زبان فارسی در جهانی ساختن
ایران شناسی طی قرنهای اخیر بسیار چشمگیر بوده است . دومین قرن
است که در مدرسة خاورشناسی و مطالعات افریقایی دانشگاه لندن و سایر
دانشگاه ها علاوه بر سایر زبانهای خاوری . کرسی زبان فارسی نیز دایر
است و دهها نفر از استادان طراز اول و صاحبنظرانی در ایران پژوهی و
ایران شناسی نظیر دکتر ۱ - آر - نکلسون, سردینی سن راس Sir Denison )
Ross مولف معروف ترین فرهنگ فارسی - انگلیسی » پرفسور آربری
مترجم آثار متعدد عمدة فارسی » دکتر ادوارد براون مولف تاریخ ادبی
ایران بزبان انگلیسی در چهار مجلد که هشتاد سال پیش در زمان تالیف
حداقل به زبان انگلیسی ابتکار آمیز بوده است ء این امر در سطح انگلستان
مبرهن می سازد که در قرن نوزدهم و نیمه اول قرن بیستم میلادی با
حضور ایران شناسانی فوق در دانشگاه لندن زبان وادب فارسی در سطح
جهانی ترویج یافته بود و ده ها نفر از کشورهای مختلف دنیا برای
تحصیلات عالی بخصوص جهت گذراندن دورة دکترای زبان وادب فارسی
به دانشگاه لندن می رفتند به طور مثال در دومین و سومین دهة قرن
بیستم ببعد از پاکستان کنونی آقای دکتر محمد باقر رئیس اسبق گروه
فارسی دانشگاه پنجاب که در حدود بیست سال استادی و ریاست گروه
فارسی دانشگاه پنجاب را به عهده داشت . از هند کنونی دکتر هادی حسن
استاد و رئیس اسبق گروه فارسی دانشگاه اسلامی علیگره که بالغ بر سی
سال مسئولیت ریاست بخش فارسی دانشگاه مزبور را به عهده داشت.
دکتر عندلیب شادانی استاد و رئیس گروه فارسی و اردوی دانشگاه داکا
(بنگلادیش کنونی ) که در حدود ۴۰ سال در دانشگاه داکا تدریس کرد واز این مدت حد اقل 25 سال ریاست گروه را به عهده داشت ، دانشنامۀ دکتری را از دانشگاه لندن بدست آوردند و مادام العمر در جهانی کردن ایران شناسی در کشورهای شبه قاره مشغول بودند . در خود پاکستان کرسی زبان فارسی در دانشگاه پنجاب لاهور 139 سال و کرسی زبان فارسی در دانشگاه ملی زبانهای نوین اسلام آباد
39 سال سابقه دارد. بقیۀ دانشگاه های معتبر پاکستان که دارای گروه زبان فارسی می باشند، مدت تاسیس آنها میان 40 الی 64 سال می باشد. در این مدت هر دانشگاه صدها نفر دانش آموختگان در سطح کارشناسی ارشد و بالاتر و هزاران نفر در سطح لیسانس و دورة مترجمی، دیپلمه ،
گواهی نامه و سایر آن داشته است .
با تذکر نقش کرسی های فارسی در دانشگاه های فوق نتیجه میگیریم ، با مشاهدات یک قرن و نیم اخیر از کرسی های ایران شناسی و زبان و ادب فارسی نه فقط در کشورهای نامبرده بلکه در سراسر دنیا در جهانی ساختن ایران شناسی موفقیت های چشمگیری بدست خواهد آمد.