خلاصة:
قرآن کریم درآیات بسیاری برجایگاه و ارزش علم و عالمان تاکید کرده است. اولین آیات نازل شده برپیامبر اسلام (ص)به صراحت از قلم و نقش آن در نوشتن سخن می گوید. پیامبرگرامی اسلام (ص)نیزبه تاسی از قرآن کریم به علم آموزی و گسترش آن در میان مسلمانان اهتمام تمام داشت. دراثر کوشش های مداوم رسول خدا (ص)و اصحاب آن حضرت به تدریج زمینه های لازم برای ایجاد علوم اسلامی و سایرشاخه های علمی فراهم گردید. با گسترش اسلام به سرزمین های دور و رواج دین اسلام در میان سایر ملت ها، نیاز به فهم و تفسیرقرآن کریم وضرورت یافت. علاوه براین، آشنایی مسلمانان با دانش و بینش مردمان دیگر، افکار و اندیشه های گوناگون را درجامعه اسلامی رواج داد وباعث به وجود آمدن شبهاتی پیرامون دین اسلام و آموزه های قرآن کریم شد. در مقابل، اندیشمندان مسلمان که به کتاب آسمانی قرآن علاقه داشتند، سعی وافری نمودند تا تفسیری روشن از آیات وحی ارائه نموده و به شبهات مخالفان پاسخ دهند؛ براین اساس، هر دانشی را که به این هدف کمک می کرد به خدمت می گرفتند تا چهره زیبای قرآن برای همگان هویدا باشد. تاریخ یکی از این علوم بود که پیش از نزول قرآن جایگاه مهمی درمیان اعراب نداشت؛ولی قرآن کریم درایجاد زمینه های لازم برای پیدایش و گسترش آن ایفای نقش نمود.
ملخص الجهاز:
واژگان کلیدی: علم، قرآن کریم، پیشرفت علمی، نزول قرآن، ابعاد علمی بخش اول: علم سرچشمه ی پیشرفت های روحی و معنوی بند اول: علم سرچشمه تقوا وترس از خدا تقوا چیست؟ راه رسیدن به آن کدام است؟ آیا مراتب متفاوتی دارد؟ برای کسب مراتب بالاتر چه کار باید کرد؟ اینها سؤالاتی است مانند سؤالات علوم دیگر که تنها با کسب علم وآگاهی میتوان پاسخ آن را پیدا کرد.
بند سوم: علم، سرچشمه ایمان اعتقاد به موجودی ظاهرا نامرئی که همه چیز در مقدرات اوست: حتما با داشتن علم و مطالعه روی آثار ونشانه های او امکان پذیر خواهد بود (احتشام، ١٣٨٨، ص ٤٨) که قرآن درباره آن می فرماید: ویری الذین أوتوا العلم الذی أنزل إلیک من ربک هو الحق ویهدی إلی صراط العزیز الحمید و کسانی که از دانش بهره یافته اند، میدانند که آنچه از جانب پروردگارت برتو نازل شده، حق است وهادی راه خداوند، عزیز وحمید می باشد (الهی قمشه ای، ١٣٨٣، سبا، آیه ی ٦).
يكي از علومي كه نقش به سزايي در علوم ادبي دارد; علم "نحو" است كه در معناي عام تر شامل "صرف" هم مي شود; علت پيدايش اين علم، ظهور پديده اي به نام "لحن" بين عرب هايي بود كه در عصر نزول قرآن كريم زندگي مي كردند.
اين نشان مي دهد كه در عصر نزول قرآن كريم پديده اي به نام خطاي اعرابي وجود داشته است، يعني اين طور نيست كه بگوييم چون عرب از روي ذوق و فطرت سليم خود سخن مي گفته به هيچ وجه دچار خطا نمي شده است.