پیوستگی شبکه‌‌ای سوره فتح با سوره‌های هم‌گروه (نوح، قدر و کوثر) مقالة

پیوستگی شبکه‌ای سوره‌‌های قرآن از ارتباط ساختاری و محتوایی میان سوره‌‌ها سخن می‌‌گوید. در این سبک از مطالعات، به یافتن انواع ارتباطات در میان سوره‌‌های غیرهمجوار، اما شبیه که با عنوان «هم‌گروه» شناخته می‌‌شود، می‌‌پردازد. اگرچه ممکن است یک سوره از جهات گوناگون، با سوره‌‌های متفاوتی هم‌گروه باشد، که این خود نیز نه فقط روند این مطالعات را با چالشی روبرو نمی‌‌کند، بلکه می‌‌تواند نشان‌دهنده ظرفیت‌‌های بسیار قرآن در معناورزی باشد. این تحقیق با روش توصیفی - تحلیلی پیوستگی‌های سوره فتح با سوره‌های نوح، قدر و کوثر که همگی با تعبیر «انا» آغاز می‌‌شوند را بررسی می‌کند. یافته‌‌های پژوهش نشان می‌‌دهد که میان این سوره‌ها انواع مختلفی از پیوستگی‌های ساختاری و محتوایی شامل حسن آغاز، سجع، لحن و ریتم مشترک، مضامین و غرض مشترک وجود دارد و دارای آیات نظیر از جهت شکلی و محتوایی هستند که پیوستگی شبکه‌‌ای آنها را تقویت می‌‌کند. از نتایج این پژوهش می‌توان به ایجاد زمینه‌‌ای مناسب برای فهم بهتر این سوره‌های هم‌گروه، شناخت و تبیین بهتر ساختار متنی قرآن، ایجاد زمینه مناسب برای گسترش روش‌‌های تفسیر قرآن به قرآن و یافتن همانند آیات اشاره کرد.

The network connection of the surahs of the Qur'an is all about the structural and content relationship between the surahs. In this style of studies, it deals with finding types of connections between non-adjacent but similar surahs, which are known as "the same group". Although one surah may be in the same group with different surahs in various ways, this itself not only does not pose a challenge to the process of these studies, but can also indicate the high potential of the Qur'an in meaning. This study examines the connections of Surah Fath with Surah Nuh, Qadr, and Kawthar, all of which begin with the expression "Ina (meaning indeed)", using a descriptive-analytical method. The findings of the study suggest that there are different types of structural and content connections between these surahs, including good beginning, saj’e, common tone and rhythm, common themes and purpose and they have similar verses in terms of form and content, which strengthens their network connection. Some of the findings of this study are providing the context for better understanding of these surahs of the same group, the better recognition and explanation of the textual structure of the Qur'an, providing the context for expanding the methods of interpreting the Qur'an to the Qur'an and finding similarities in the verses

پیشینه آثار متعددی با عناوینی چون پیوستگی و تناسب آیات و سوره‌های و یا انسجام متنی قرآن نوشته شده است که مهم‌ترین آنها عبارتند از: «پژوهشی در نظم قرآن» (فقهی‌زاده، 1374)، «نگره‌‌ای جدید درباره انسجام متنی سوره‌‌های قرآن کریم» (ذوقی، 1392)، «تناسب مضمونی و انسجام ساختاری در قرآن» (سلوا العوّا، 2006م)، «انسجام قرآن از نظریه تا عمل: مقایسه روش تفسیری فراهی، اصلاحی و حوّی» ا(آقایی، 1388)، «ساختار هندسی سور قرآن» (خامه‌گر، 1386)، «چهره پیوسته قرآن» (ایازی، 1380)، «ویژگی‌‌ها و مؤلفه‌‌های زبان قرآن کریم» (میر و حری، 1386)، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد «تناسب سور حوامیم» (علوی، 1385)، مقاله«بررسی و تحلیل سوره‌‌های جزء سی‌‌ام قرآن کریم» (عم جزء) براساس علم مناسبت (خلخالی و همکاران، 1401)، رساله کارشناسی‌ارشد «درآمدی بر پیوستگی‌های شبکه‌‌ا‌‌ی سور قرآن کریم» (داوری، 1394)، مقاله «الگویی در تحول دانش تناسب سور؛ مطالعه موردی تناسب سور فتح و محمد» (جنتی و همکاران، 1400) و مقاله «پیوستگی‌های شبکه‌‌ای سور اذائیه» (الیاسی‌فر و طالب‌تاش، 1399)، امّا تاکنون پژوهشی به‌طور مستقل در زمینه پیوستگی‌‌های سوره فتح با سوره‌های همگروه خود که دارای آغازین مشترک هستند انجام نگرفته است و این نوشتار اولین پژوهش در این زمینه است.