خلاصة:
نوشتار حاضر در نظر دارد مفهموم خصم و دشمن در فقه و حقوق جمهوری اسلامی ایران و افغانستان را بررسی نماید. ابتدا مفهموم دشمن و دشمنی را در لغت و اصطلاح، بررسی نموده سپس به اهمیت دشمن شناسی میپردازد. هم چنین به انواع و اقسام دشمنی از منظر آیات و روایات، پرداخته، پس از آن دیدگاه فقهای اسامی را در این باب مطرح مینماید. در بخش دگری از این نوشتار، مفهوم دشمن و دشمنی در فقه و حقوق ایران و افغانستان مورد بررسی قرار م یگیرد. بررسی احکام فقهی دشمن، بخش پایانی این نوشتار را تشکیل می دهد. در این بخش نظرات مختلف فقهای اسلامی در ابواب گوناگون فقهی در باره دشمن مطرح میشود. لازم به ذکر است که فقها از این عنوان، در ابواب طهارت، صلات، حج، جهاد، تجارت، قضاء و شهادات سخن گفتهاند.