خلاصة:
یکی از ادوار مهم در تاریخ اندیشۀ اخلاقی جهان اسلام، عصر صحابۀ پیامبر اکرم (ص) است. در این عصر، آموزههای اخلاقی پیامبر اکرم (ص) توسط صحابه رواج یافتهاند. یکی از صحابه که روایات بسیاری را از پیامبر اکرم (ص) نقل کرده، ابوهریره است. به دلیل جایگاه مهم سیاسی و فرهنگی ابوهریره در عصر امویان، یعنی جانشینی مروان بن حکم در مدینه و پرداختن به حرفۀ قصصگویی، کشف اندیشۀ اخلاقی که او ترویج کرده، از اهمیت به سزایی برخوردار است. نخستین گام برای کشف نظریۀ اخلاقی ابوهریره، تبیین مبانی هستیشناختی ابوهریره است. واکاوی بنیادیترین نگرشهای ابوهریره به هستی و ساحتهای مختلفش، ازآنرو اهمیت دارد که پایهگذار درک ابوهریره نسبت به فعل اخلاقی، غایت اخلاقیزیستن و شیوۀ سلوک برای رسیدن به این غایت است. در این مطالعه برای بازشناسی نگرشهای هستیشناسانۀ ابوهریره، همۀ روایات او که در مهمترین منابع روایی اهل سنت گزارش شدهاند و در آنها، کلیت هستی و آفریدههای هستی در اندیشۀ ابوهریره بازتاب یافته است، تحلیل شدهاند. براساس یافتههای این تحقیق، که به روش توصیفی تحلیلی انجام شده، آن سان که در روایات منسوب به ابوهریره بازتاب یافته است، مهمترین نگرشهای ابوهریره به هستی و ساحتهای مختلف هستی را میتوان در ذیل سه بحث کلان صورتبندی نمود: «آفریدگار جهان و اوصافش»، «دنیا» و «پایان کار جهان». همچنین، برپایۀ مطالعۀ کنونی میتوان دریافت که میان نگرشهای ابوهریره نسبت به ساحات هستی انسجام برقرار است و پایهگذار اندیشۀ اخلاقی ابوهریره، همین نگرشها به هستی و ساحتهای مختلف هستی محسوب میشوند.
One of the most important periods in the history of moral thought in the Islamic world is the era of the companions of the Holy Prophet (PBUH). In this era, the moral teachings of the Holy Prophet (PBUH) have been popularized by the Companions. Abu Huraira is one of the Companions who narrated many hadiths from the Holy Prophet (PBUH). Because of the important political and cultural position of Abu Hurairah in the Umayyad era; That is, the succession of Marwan bin Hakem in Madinah and dealing with the profession of storytelling, discovering the moral thought that he promoted is of great importance. The first step to discover Abu Hurairah's moral theory is to explain Abu Hurairah's ontological foundations. Analyzing Abu Hurairah's most fundamental attitudes towards existence and its various fields is important because it is the foundation of Abu Hurairah's understanding of moral action, the moral goal of living and the way of behavior to reach this goal. In this study, we intend to recognize his ontological attitudes by reviewing and analyzing all the traditions attributed to Abu Hurairah in various Islamic sources.