خلاصة:
به دنبال افزایش روزافزون تقاضای فلزات و مواد سبز (فلزات و مواد مورد نیاز برای انرژی های تجدیدپذیر و خودروهای برقی)، کشورهای صنعتی ازجمله ایالات متحده آمریکا، سیاست های حمایتگرایانه زیادی از صنایع انرژی سبز خود در پیش گرفته اند. هم اکنون چین سهم انکارناپذیری در تولید و تجارت اغلب فلزات و مواد معدنی کمیاب در اختیار دارد. این مسیله امنیت اقتصادی تولید کالاهای راهبردی در جهان را با تهدید مواجه کرده است. قانون کاهش تورم آمریکا که اخیرا تصویب و اجرایی شده است، یارانه و معافیت مالیاتی عمده ای به فناوری هایی که در مسیر عبور از سوخت های فسیلی نقش تعیین کننده دارند، اختصاص می دهد. اتخاذ رویکرد حمایتگرایانه از سوی دیگر کشورها موجب شکل گیری پارادایم جدیدی مبتنی بر حمایتگرایی از کالاهای راهبردی سبز در تولید و تجارت شده است که تغییرات زیادی در تجارت جهانی ایجاد می کند. ایران نیز به رغم قرار گرفتن روی کمربند فلزات معدنی ازجمله مس و تولید به نسبت مناسب این فلز مهم، همچنان نتوانسته است از همه ظرفیت های توسعه معادن و افزایش سهم آن در تولید ناخالص داخلی استفاده شایسته کند. با توجه به افزایش اهمیت توسعه بهره برداری و تکمیل زنجیره ارزش فلزات معدنی و کنشگری بیشتر در عرصه تولید و تجارت این مواد، اتخاذ راهکارهایی ازقبیل 1- برنامه ریزی یکپارچه برای شناسایی و اکتشاف منابع معدنی جدید و تبیین راهبرد توسعه صنعتی بخش معدن، 2- اصلاح قانون معادن و آیین نامه های اجرایی مرتبط برای جذب بیشتر سرمایه گذاری در حوزه اکتشاف، 3- برنامه ریزی برای تسلط بر دانش فناوری ترکیبات جدید فراوری مواد معدنی، 4- شناسایی و هدف گذاری بازارهای صادراتی مبتنی بر تقاضای آتی مواد معدنی و 5- استفاده از ظرفیت سرمایه گذاری های مشترک در فعالیت های معدنی به ویژه منابع لیتیوم افغانستان می تواند در دستور کار قرار گیرد.
ملخص الجهاز:
با توجه به افزایش اهمیت توسعه بهرهبرداری و تکمیل زنجیره ارزش فلزات معدنی و کنشگری بیشتر در عرصه تولید و تجارت این مواد، اتخاذ راهکارهایی ازقبیل 1- برنامهريزي يکپارچه براي شناسايي و اکتشاف منابع معدني جديد و تبیین راهبرد توسعه صنعتی بخش معدن، 2- اصلاح قانون معادن و آییننامههای اجرایی مرتبط برای جذب بیشتر سرمايهگذاري در حوزه اكتشاف، 3- برنامهریزی برای تسلط بر دانش فناوری ترکیبات جدید فراوری مواد معدنی، 4- شناسایی و هدفگذاری بازارهای صادراتی مبتنی بر تقاضای آتی مواد معدنی و 5- استفاده از ظرفیت سرمایهگذاریهای مشترک در فعالیتهای معدنی بهویژه منابع لیتیوم افغانستان میتواند در دستور کار قرار گیرد.
ازآنجاکه منابع معدنی راهبردی و فناوریهای پیشرفته، محرکهای کلیدی چشمانداز انرژی جدید هستند و چین با اختلاف شایان توجهی از دیگر کشورها، تولید طیف گستردهای از فلزات و مواد کمیاب را در دست دارد، درک نگرانیهای در حال افزایش از وابستگی زنجیره تأمین فناوریهای راهبردی به چین موجب شده است تا آمریکا قانونی را با عنوان قانون کاهش تورم در حمایت از گسترش فناوریهای سبز در آمریکا به تصویب برساند.
Photovoltaic PV نمودار 1- سهم بزرگترین تولیدکنندگان فلزات و مواد معدنی کمیاب از کل تولیدات در سال 2022 (برحسب درصد) مأخذ: World bank, 2020 تقاضای جهانی برای 4 ماده معدنی حیاتی که بیشترین استفاده را در انرژی سبز دارند، در ۱۷سال آینده، برای لیتیوم ۴۰ برابر، کبالت و نیکل ۲۰ برابر و مس 3 برابر افزایش خواهد یافت.