خلاصة:
در طول چند دهه گذشته در حوزه روستاهای حومه شهرها مشکلاتی مانند توسعه بیبرنامه مناطق شهری و تغییرات کاربری اراضی به وضوح دیده میشود که این تغییرات به نوبه خود عواقبی در ابعاد کالبدی، اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی به مناطق روستایی وارد خواهد کرد. در این راستا هدف پژوهش حاضر تحلیل معیارهای تاثیرگذار بر تغییر کاربری اراضی روستاهای حاشیه شهر خاش میباشد. تحقیق حاضر از نظر روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و از نظر ماهیت، کمی-کیفی و به لحاظ هدف کاربردی است. ابزار گردآوری اطلاعات، کتابخانهای و میدانی (مصاحبه و پرسشنامه) میباشد. با توجه به ماهیت این پژوهش، از روشهای دلفی و تحلیل ساختاری با استفاده از نرمافزارMICMAC استفاده شد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه اساتید، مدیران و کارشناسان شهر خاش بوده است. حجم نمونه آماری با استفاده روش دلفی 20 نفر تعیین شد. ابتدا با استفاده از روش دلفی مجموعه معیارهای تاثیرگذار بر تغییر کاربری اراضی روستاهای حاشیه شهر خاش، شامل 5 معیار (اقتصادی، کالبدی، زیست محیطی، سیاسی - مدیریتی و اجتماعی) و 49 شاخص شناسایی شد. از میان معیارهای مورد بررسی، معیار اقتصادی عنوان اولین و مهمترین عامل تاثیرگذار بر تغییرات کاربری اراضی روستاهای حاشیه شهر خاش انتخاب شد. در نهایت 10 شاخص سیاستهای اقتصادی و بازساخت اقتصادی شهری، توسعه زیرساختهای بازارچه مرزی، توسعه بازارهای محلی، جذب سرمایهگذاری، توسعه صنعت گردشگری، حفظ فعالیتهای صنایع کوچک و بهبود آنها، تغییر عملکرد، گسترش بخشهای تولیدی و صنعتی، اشتغالزایی و کارآفرینی و در پی آن کاهش بیکاری و گسترش صنایع تبدیلی و خدماتی بهعنوان شاخصهای تاثیرگذار بر تغییر کاربری اراضی روستاهای حاشیه شهر خاش شناخته شد.
Over the past few decades, problems such as the unplanned development of urban areas and land use changes have been clearly seen in the area of suburban villages, which in turn will have physical, economic, social and environmental effects on rural areas. In this regard, the aim of the current research is to analyse the criteria of the influencing factors on land use change in the villages on the around of Khash city. The current research is descriptive-analytical in terms of research method and quantitative-qualitative in terms of nature and applied-developmental in terms of purpose.The data collection tool is library and field (interview and questionnaire). According to the nature of this research,Delphi methods and structural analysis using MICMAC software were used. The statistical population of the research includes all the professors, managers and experts of Khash city, and the statistical sample size was determined by using the Delphi method of 20 people. First, by using the Delphi method, a set of criteria affecting land use change in the villages on the around of Khash city were identified, including 5 criteria (economic, physical, environmental, political-management and social) and 49 indicators. Among the examined criteria, the economic criterion was chosen as the first and most important factor affecting land use changes in the villages on the around of Khash city.Finally, 10 indicators (economic policies and urban economic reconstruction, development of border bazaar infrastructure, development of local markets, investment attraction, development of the tourism industry, maintaining the activities of small industries and improving them, changing urban performance (prominence of the service sector), expansion of production sectors and industrial, job creation and entrepreneurship, followed by the reduction of unemployment and the expansion of transformation and service industries) were selected as indicators influencing land use change in the villages on the around of Khash city.
ملخص الجهاز:
لذا پژوهش حاضر به دنبال پاسخگویی به این سوال می باشد: مجموعه معیارهای تاثیرگذار بر تغییر کاربری اراضی روستاهای حاشیه شهر خاش کدامند؟ و کدام یک از اهمیت بیشتری برخوردار است ؟ ٢-بنیان نظریه ای الگوی گسترش فضایی-کالبدی شهرها در مقیاس جهانی، فرآیندهایی از تغییرات کاربری زمین ها را پیش روی شهرنشینان به طور اعم و مدیران ، برنامه ریزان و مجریان شهری به طور اخص قرار داده است (خمر و نمازی، ١٣٩٦، ٨٠).
برای توسـعۀ شـهر، توزیع متناسـب و متعادل تأسـیسـاتی کالبدی خدماتی به تناسب نظام سلسله مراتبی، ساماندهی حاشیه نشینان ، توسعه فضای سبز شهری ضعف هماهنگی بین سازمان های ذی ربط ،ضعف قوانین و مقررات و نظارت شهرداری ها، وابستگی ادارات و سازمان سیاسی ها به درآمد ناشی از تغییر کاربری اراضی، کارآمدی قانون حفظ اراضی زراعی خشکسالی و تغییرات آب و هوایی، بهبود وضعیت دفع زباله و فاضلاب شهری، افزایش تخریب زمین های کشاورزی، زیست محیطی عدم حفاظت از مناظر طبیعی، افزایش فرسایش خاک اجتماعی - معیارهای تعیین کننده یا تأثیرگذار این معیار به عنوان معیارهای ورودی اصلیترین معیارهای تأثیرگذارند که میزان تأثیرپذیری آن ها به نسبت تأثیرگذاریشان بسیار کمتر است .