خلاصة:
نظام آفرینش بر مبنای تشویق و تنبیه استوار است. وجه مشترک تمام طرقی که پیامبران برای تربیت انسانها استفاده نمودهاند. شیوهی ((تشویق و تنبیه)) است. امروزه, علمای روانشناسی و علوم تربیتی نیز بر اهمیت این دو عنصر کلیدی در پیشبرد اهداف فردی و اجتماعی تاکید و بهدنبال الگوها و راهکارهای کارآمد در اینزمینه هستند. در پژوهش حاضر که با هدف بررسی جامع و نگاهی نو به آراء تربیتی مربوط به تشویق و تنبیه از دیدگاه اسلام» روانشناسی و علوم تربیتی صورت گرفته و درآن اطلاعات بهروش کتابخانهای و سندکاوی جمعآوری شده و با رویکرد تحلیلی» توصیفی و استنتاجی نگارش شده است. به بررسی مفهوم» جایگاه, اهمیت. کاربردهاء روشهاء آداب و مهمترین آثار تشویق و تنبیه پرداخته شده است. نتیجهی پژوهش گویای این مطلب است که تشویق و تنبیه به عنوان دو عنصرتعدیل کنندهی رفتار میتوانند موجب تقویت یا تضعیف رفتارشوند که پیامد این تعدیلهاء فراهم شدن زمینهی رشد و بالندگی و سلامت فردی و اجتماعی است. تشویق هم برای ایجاد نیل به اعمال شایسته و هم برای تقویت و ترویج آنها استفاده میشود. تشویق» آنگیزهبخش و محرک فرد برای حضور در جامعه. تلاش برای پویایی و کسب موفقیت است و عزت نفس را در فرد ارضا میکند. تنبیه سالم دارای دو مزیت کلی است: اولا مانع پیشرفتن در راه خطا و زمینهساز اصلاح و تغییر است و ثانی جنبهی بازدارندگی و هشداردهندگی دارد و از تکرار تخلفات جلوگیری میکند. اثربخشی تشویق, بهمراتب از تنبیه بیشتر است و برآن تقدم دارد. تشویق و تنبیه. هردوعامل ایجاد رفتار مناسب در کودک و نوجوان هستند؛ با این تفاوت که تشویق» ترغیبکننده و تنبیه بازدارنده از خطا است. با به کارگیری صحیح و اصولی هردو میتوان سعادت افراد را موجب شد و یادگیری آنها را تسهیل کرد.