خلاصة:
«نگرش» در اصطلاح روانشناسی، نظامی هماهنگ و بادوام از افکار، احساسات و آمادگیهای رفتاری فرد دربارة یک موضوع است که بهصورت اکتسابی ایجاد میشود و اغلب دارای ثبات و دوام بالایی است. میتوان از این ظرفیت انسانی در حوزة تربیت اخلاقی بهره جست و آن را در قالب یک راهبرد تربیتی بهکار گرفت؛ به این صورت که مربی با مداخلة آگاهانه و توامان برای ارائة اطلاعات، برانگیختن انگیزه، و آموزش مهارتهای رفتاری لازم درخصوص موضوعات اخلاقی، «نگرشسازی» کند. با توجه به ناپایداری اغلب آموزههای اخلاقی در راهبردهای تربیتی موجود، پژوهش حاضر در نظر دارد با روش توصیفی ـ تحلیلی و رویکرد بروندینی، نگرشسازی را بهعنوان راهبرد نوین تربیتی در حوزة اخلاق معرفی کند. یافتهها نشان میدهند که این راهبرد بهدلیل سهولت در فراهمسازی شرایط، جامعیت داشتن، و ماندگاری آموزهها، بر سایر راهبردهای تربیت اخلاقی برتری دارد و میتوان با تعیین مبانی، اهداف، اصول و روشها، آن را در قالب یک الگوی تربیت اخلاقی ارائه کرد.
In psychology, "attitude" is a consistent and sustainable system of thoughts, feelings and behavioral preparations concerning a subject. It is acquired and often has high stability. In the field of moral education, this human capacity can be best applied and used in the form of an educational strategy. Teachers can start "attitude-formation" through a conscious and cooperative intervention to provide information, motivate, and teach the necessary behavioral skills regarding ethical issues. Considering the instability of most of moral teachings in the existing educational strategies, this study uses the descriptive-analytical method and extra-religious approach to introduce "attitude formation" as a new educational strategy in the field of ethics. The findings show that this strategy is more preferred compared to other moral education strategies because of providing the proper context, comprehensiveness, and permanence of teachings. It can be presented in the form of a model of moral education by determining the foundations, goals, principles and methods.
ملخص الجهاز:
ميتوان از اين ظرفيت انسانی در حوزة تربيت اخلاقی بهره جست و آن را در قالب يک راهبرد تربيتي بهکار گرفت؛ به اين صورت که مربی با مداخلة آگاهانه و توأمان برای ارائة اطلاعات، برانگيختن انگيزه، و آموزش مهارتهای رفتاری لازم درخصوص موضوعات اخلاقي، «نگرشسازي» کند.
در اين دو پژوهش، هرچند سخن از راهبردهای پنجگانة اخلاقی و راهبردهای سهگانة تربيتی بهميان آمده، اما هريک از راهبردها بهصورت مستقل و جدا از راهبردهای ديگر معرفی شدهاند و برنامة مشخصی برای نحوة تعامل و ارتباط آنها با يکديگر ارائه نشده است؛ درحاليکه نگرشسازی راهبردی است که ابعاد سهگانة شناختي، عاطفی و رفتاری را توأمان و برنامهريزیشده برای تحقق يک موضوع تربيتی بهکار ميگيرد.
تعريف پيشنهادي پس از آشنايی با چند ويژگی مهم نگرش، در يک تعريف پيشنهادی ميتوان گفت: «نگرش، نظامی هماهنگ و بادوام از افکار، احساسات و آمادگيهای رفتاری است که اغلب بهصورت اکتسابی ايجاد ميشود و ميتواند درخصوص هر موضوعی شکل گيرد و نوعی ارزشيابی نسبتبه آن موضوع برای فرد حاصل کند».
تعريف نگرشسازي پيشتر بيان شد که «نگرش» نظامی هماهنگ و بادوام از افکار، احساسات و آمادگيهای رفتاری است که اغلب بهصورت اکتسابی ايجاد ميشود و ميتواند درخصوص هر موضوعی شکل گيرد و نوعی ارزشيابی دربارة آن موضوع برای فرد حاصل کند.
برای الگوی نگرشسازی در تربيت اخلاقی ميتوان به اصولي همچون توأمان بودن (بهمعنای لزوم فعاليت روی هر سه بعد نگرش بهصورت تلفيقی و در کنار هم و پرهيز از نگاه جزيرهای به آنها) و اصل تناسب (بهمعنای لزوم تعيين ميزان توجه و فعاليت روی هريک از مؤلفههای نگرش، متناسب با ويژگيهای متربي) اشاره کرد.