خلاصة:
در میان دانشمندان شیعه و سنی در مفهوم امامت نگاههای متفاوتی وجود دارد. در
مورد امام زمان عجل الله نیز اشتراکات و افتراقات بسیاری وجود داشته است به ویژه در
ولادت حضرت و غیبت ایشان. با این توصیف که اهل سنت همانند شیعیان به ظهور حضرت
و موارد بسیار دیگری را قبول دارند اما برخلاف شیعه بیشتر آنان قائل به ولادت حضرت در
سال ٢٥٥ هجری قمری نیستند و میگویند قبل از ظهور متولد میشود و نیز منکر دوران غیبت
حضرت هستند. نگارنده با واکاوی این دو دیدگاه نقاط اشتراک و انفصال آنها را ناظر به
آیات سه گانه (کهف ،٨٢ سجده ،٢٤ انبیاء٧٣) بررسی کرده و چنین نتیجه گرفته است که
دیدگاه شیعه با ظواهر و بلکه با نصوص قرآن و روایات سازگارتر است. بر همین اساس برنامه
های امام زمان عجل الله در دوران غیبت را از آیات مذکور و روایات استنباط نموده و به
تحریر در آورده است.
ملخص الجهاز:
امام صادق علیه السلام در این زمینه فرمودند: همانا ما دو نوع امام داریم یکی کسانی هستند که به فرمان خدا هدایت میکنند (وجعلناهم ائمه یهدون بامرنا) و نه فرمان خودشان، بلکه فرمان خدا را مقدم بر فرمان خود قرار میدهند و نوع دوم فرعونیان ای هستند که به آتش دوزخ دعوت میکنند بدین معنا که فرمان خود را بر فرمان و حکم خداوند مقدم میکنند و بر خلاف آنچه در کتاب خدا هست بر اساس هوا و هوس خود عمل می نمایند (طایی، تفسیراهل بیت، 1439ق: ج۹، ص ۴۵۴؛کلینی، کافی، ج۱، ص۲۱۶) زید بن علی میگوید: نزد پدر امام سجاد بودم که جابربن عبدالله انصاری نزد او آمد و در حال صحبت با ایشان بود که برادرم محمد ازحجره خارج شده و جابربه او خیره شد و گفت ای پسر بیا!
بدین بیان اگر بخواهیم امامت را به معنای پیشوایی بگیریم و آیه شریفه «انی جاعلک للناس اماما» ، امام برای مردم قرار دادیم در تقابل است؛ چرا که مسئله امامت در اواخر عمر مبارک حضرت ابراهیم علیه السلام مطرح شد، یعنی از وقتی که ایشان قطعا پیامبر ما بود پس باید امامت چیزی فراتر از نبوت باشد نه خود نبوت چرا که مقام جدید باید حائز امتیازی باشد که در مقامات قبلی شخص وجود نداشته باشد و نیز هر موهبتی الهی حقیقتی را در بردارد و صرف مفاهیم لفظی نیست (طباطبایی، تفسیرالمیزان، 1417ق: ج۱، ص۲۷۱و۲۷۲) با توجه به این نکته باید گفت در قرآن کریم هر کجا معنای امامت آمده به دنبال آن کلمه هدایت نیز ذکر شده است.