خلاصة:
حساب پس دهی و ضرورت دقت در مصرف منابع و هزینه های عمومی از ارکان مهم یک حکومت اسلامی می باشد که در این خصوص اهمیت حفظ و مصرف بیت المال و جلوگیری از فساد مطرح می گردد. این پژوهش از نوع هدف کاربردی و رویکرد توصیفی- اکتشافی دارد که از روش تحلیل تم و روش تحقیق موضوعی در پرتو سخنان امام علی (ع) استفاده شده است. برای شناسایی تم ها و مفاهیم مرتبط با عوامل مالی، نهج البلاغه مورد بررسی قرار گرفت و سپس مضامین اصلی مرتبط با آن استخراج و کدگذاری گردید. از آراء کدگذاران مستقل و گروهی از خبرگان بهره گرفته شد. یافته ها حاصل از تحقیق با مراجعه به سیره و اقوال حضرت علی علیه السلام برای کارآمدی نظام مالی حکومت و حفظ بیت المال در چهار مضمون دسته بندی گردید :الف-توجه به مردم و اخذ کمک از مردم: سیستم مالی کارآمد در دستگاه های اجرایی، بدون تکیه به مردم نمی تواند موفق بشود و بایستی مردم را در در جریان امور مالی و مباحث اقتصادی بگذارد. ب-داشتن قوانین و خط مشی های مالی شفاف: سیستم مالی کارآمد در دستگاه های اجرایی باید از قوانین شفاف مصرف، قوانین مالیاتی سالم، قوانین تجارت، قوانین مالی نحوه مهار متخلفان بهره مند باشد.ج-مختصات مجریان مالی سالم: مجریان باید خداترس بوده از حیث التزام به اخلاق و هم رعایت بایدها و نبایدها مطیع محض اوامر و نواهی شرعی باشد متعهد به عدم امتیاز خواهی، خدامحوری و خداجویی بوده، تقوی مدار و خویشتن دار باشد امام علی (ع) تقوی را همچون مرکب رامی می بیند که راکب خود را به آرامی به سر منزل مقصود می رساند. د-رعایت انصاف: مجریان باید از اخذ مالیات از لوازم ضروری پرهیز کرده از خشونت بپرهیزند و احترام اموال مردم را نگهداشته، خداترس بوده، خداترسی، نترساندن مردم و سوءاستفاده نکردن از قدرت را شامل میشود. ه-رفتار مجریان مالی: گلوگاه اقتصادی ممکن است مقدمات لغزش هر کارگزاری را فراهم کند و خیانت در بیت المال را در پی داشته باشد.
Calculation of profitability and the necessity of accuracy in the consumption of resources and public expenses are important pillars of an Islamic government, and in this regard, the importance of preserving and using the treasury and preventing corruption is raised. This research has an applied purpose and a descriptive-exploratory approach that uses the theme analysis method and thematic research method in the light of the words of Imam Ali (AS). In order to identify themes and concepts related to financial factors, Nahj al-Balagheh was examined and then the main themes related to it were extracted and coded. Opinions of independent coders and a group of experts were used. The findings of the research were categorized into four themes by referring to the life and sayings of Hazrat Ali (peace be upon him) for the efficiency of the financial system of the government and the preservation of the treasury: A- Paying attention to the people and getting help from the people. B-Having clear financial rules and policies. C-Directions of healthy financial executives: D-Regarding fairness: E-Behavior of financial executives
ملخص الجهاز:
تحقيقات انجام شده نشان ميدهد که حکمراني خوب قادر است هرگونه محيط تجاري پيش بينيناپذير را پيش بيني کند و عملکرد شرکت ها را ارتقا دهد (نستور، ٢٠٠٠) کشور ما که به منزله نظامي اسلامي ، با برخورداري از رهنمودهاي ارزشي و اخلاقي ويژه موظف به توسعه سيستم حراست از بيت المال است براساس فرمان ٨ ماده اي رهبر انقلاب بخش هاي مختلف نظارتي در سه قوه از قبيل سازمان بازرسي کل کشور، ديوان محاسبات و وزارت اطلاعات بايد با همکاري صميمانه ، نقاط دچار آسيب در گردش مالي و اقتصادي کشور را به درستي شناسايي کنند و محاکم قضايي و نيز مسئولان آسيب زدايي در هر مورد را ياري رسانند.
بيت المال از ديدگاه نهج البلاغه : در اين تحقيق سعي گرديد تا اين مطالب مورد کنکاش واقع شود که بيت المال چه نقش مهمي را در ساختار اقتصادي جامعه به عهده دارد و چگونه بايد آن را مورد بهره برداري سالم و صحيح قرار داد و اينکه امام علي(ع ) در دوران حکومت خود، چه عنايت خاصي نسبت به ذخيره ي بيت المال و بودجه ي مسلمين داشته و آن را همواره تحت اشراف عالي خود قرار داده است ؟(نوري همداني، حسين ١٣٨٩) تحليلي نظري پيرامون سيستم نظارت مالي کشور از منظر پاسخ گويي(باباخاني ،جعفر ١٣٩٢) در اين مقاله تحليل محتوايي از ساختار نظارت مالي کشور انجام گرديد که حکمراني خوب و قابليت هاي نظارت مالي حاکم بر مصرف منابع مالي کشور از منظر پاسخ گويي مسئوليت عمومي مورد بررسي قرار گرفت روش شناسي اين پژوهش از حيث هدف ، کاربردي است .