خلاصة:
نیمهی غربی استان چهارمحال و بختیاری (بخش میانکوه شهرستان اردل) به لحاظ زیستمحیطی شرایط مناسبی برای شکلگیری استقرارهای باستانی دارد. طی سه فصل بررسی که در این منطقه بین سالهای 1387 تا 1390 انجام شد، شمار 12 محوطهی هخامنشی شناسایی و ثبت شد. این مقاله بر آن است تا عوامل زیست محیطی و نقش آنها را در شکلدهی فضای زیستگاههای انسانی دورهی هخامنشی بخش میانکوه را بررسی کند و به بررسی این پرسش میپردازد که عوامل محیطی چه تأثیری در شکلگیری استقرارهای دوره هخامنشی منطقه میانکوه شهرستان اردل دارد؟ برای بررسی و ارزیابی تأثیر عوامل محیطی بر استقراهای هخامنشی، آنها را با توجه به عواملی چون ارتفاع از سطح دریا، جهت شیب، فاصله از رودخانه، کاربری زمین، ساختار زمینشناسی و فاصله از مسیرهای ارتباطی موجود در منطقه با استفاده از روشهای آماری ارزیابی کردیم. مطالعهی به عمل آمده نشان داد که عوامل طبیعی مؤثر بر استقرارهای انسانی و درپی آن استقرارهای باستانی منطقه منابع آب، دوری و نزدیکی به مسیرهای ارتباطی هستند که به آنها پرداخته خواهد شد. همچنین بر اساس این پژوهش مشخص شد که عوامل طبیعی مختلف نقش متفاوتی را در توزیع محوطههای باستانی داشتهاند و همهی آنها از قانونمندی یکسانی پیروی نمیکنند. در نهایت پس از تجزیه و تحلیل توزیع فضایی محوطهها عامل: دوری و نزدیکی به منابع آب مهمترین و مؤثرترین عامل زیستمحیطی در شکلگیری استقراهای دورهی هخامنشی منطقهی میانکوه شهرستان اردل شناسایی شدند.
The western half of Chaharmahal and Bakhtiari province (Miankouh part of Ardal county) has suitable environmental conditions for the formation of ancient settlements., deep suevey and small mountain plains and its location on the migration route of nomads. 12 Achaemenid sites were identified and recorded during the three survey seasons that were carried out in this area from 2008 until 2011. This article aims to investigate and study the environmental factors and their role in shaping the space of human habitats in the Achaemenid period of MianKouh. And it examines the question of what effect environmental factors have on the formation of Achaemenid period settlements in the Miankouh region of the city? In order to investigate and evaluate the effect of environmental factors on achaemenid , they were analyzed according to factors such as height above sea level, slope direction, distance from the river, land use, slope percentage, geological structure and distance from existing communication routes in the region. We evaluated using percentage statistical methods. The study showed that the natural factors affecting human settlements and then the ancient settlements in the region are water sources, distance and proximity to communication routes, which will be discussed. Also, based on this research, it was found that different natural factors played a different role in the distribution of ancient sites and not all of them follow the same rule. Finally, after analyzing the spatial distribution of the enclosures, two factors: distance and proximity to water sources and communication routes were identified as the most important and effective environmental factors in the formation of inductions of the Achaemenid period in the Miankouh region of Ardel city.
ملخص الجهاز:
اين مقاله بر آن است تا عوامل زيست محيطي و نقش آن ها را در شکل دهي فضاي زيستگاه هاي انساني دوره ي هخامنشي بخش ميان کوه را بررسي کند و به بررسي اين پرسش ميپردازد که عوامل محيطي چه تأثيري در شکل گيري استقرارهاي دوره هخامنشي منطقه ميانکوه شهرستان اردل دارد؟ براي بررسي و ارزيابي تأثير عوامل محيطي بر استقراهاي هخامنشي، آن ها را با توجه به عواملي چون ارتفاع از سطح دريا، جهت شيب ، فاصله از رودخانه ، کاربري زمين ، ساختار زمين شناسي و فاصله از مسيرهاي ارتباطي موجود در منطقه با استفاده از روش هاي آماري ارزيابي کرديم .
پرسش هاي تحقيق ١- عوامل محيطي چه تأثيري در شکل گيري استقرارهاي دوره ي هخامنشي منطقه ي ميانکوه دارد؟ ٢- محوطه هاي هخامنشي منطقه ي بيشتر چه نوع استقراري هستند؟ مواد و روش تحقيق مواد و داده هاي مورد استفاده در اين پژوهش حاصل سه فصل بررسي باستان شناختي در منطقه ميان کوه اردل است که توسط عليرضا خسروزاده بين سال هاي ١٣٨٨ تا ١٣٩٠ انجام شده است .
(به تصویر صفحه مراجعه شود) نقشه ١- موقعيت منطقه مورد مطالعه در ايران و استان چهارمحال و بختياري (خسروزاده و ديگران ، ١٣٩٧: ١٢٥) يافته هاي پژوهش اين قسمت از پژوهش بر دو محور اصلي استوار است ؛ يکي يافته هاي باستان شناختي (سفال ) و ديگري نقش عوامل محيطي در شکل گيري محوطه هاي دورة هخامنشي که در ادامه به آن ها پرداخته خواهد شد.