خلاصة:
نقیب ابوجعفر یکی از متکلمان و دانشمندان نیمه دوم قرن ششم هجری و از فرقه زیدی و شیعه است. بازتاب افکار و آرای شیعی او را بهوضوح میتوان در کتاب شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید معتزلی، شاگرد سنی او مشاهده نمود.تأثیر این شخصیت جهان شیعه بر افکار ابن ابی الحدید،غیر قابل انکار است،بهویژه با اندک دقت در مباحث تاریخی این کتاب و بررسی مباحثهها و مناظرههای نقیب ابوجعفر و ابن ابی الحدید میتوان به تأثیرگزارههای تاریخی بر آرای کلامی پی برد.
نوشتار پیشرو در نظر دارد با رویکرد بر گفتوگو و مناظرههای این استاد شیعی و شاگرد سنی به تأثیر و تأثر علم کلام و گزارههای تاریخی بپردازد.
ملخص الجهاز:
"در کتابهای اهلسنت نامی از او برده نشده،زیرا با اعتراضهای منطقی و مستند خود که دقیقا مبتنی برگزارشهای تاریخی منقول از اهل سنت است،برای هر عصر و نسلی طرح سؤال میکند و مظلومیت ائمه علیهم السلام،غصب خلافت حضرت امیر علیه السلام،عملکرد صحابه در رابطه با پیامبر صلی الله علیه و آله و علی علیه السلام و دهها نکته مهم اختلافی بین شیعه و سنی را با ظرافت کامل بیان کرده و در موارد زیادی منطقی بودن این مطالب به حدی است که شاگرد ادیب و دانشمند او،ابن ابی الحدید در برابر احتجاج و استدلال وی دلیل و پاسخی نمییابد و با سکوت،از بحث مورد نظر خارج میشود.
ابوجعفر پس از دو گونه استدلال پیشگفته با حالتی سرزنشگرانه روی به جمع حاضر که شیعه و سنی در آن حضور دارند،کرده و میگوید: ای اهل حدیث و حشویه و عامه!چگونه است که در داستان عثمان-با آنکه از شما پنهان بوده و حضور نداشتید-وارد شده و از قاتلان او تبری میجویید و آنها را لعن میکنید؟!چگونه است که حرمت ابوبکر صدیق و عایشه را درمورد محمد بن ابی بکر مراعات نمیکنید و او را لعن کرده و فاسق میدانید،اما ما را منع میکنید اگر درباره معاویه و ظلم او به علی علیه السلام و حسن و حسین علیه السلام و غصب حقوق آنان سکوت نکنیم؟ عجیب است که لعن ظالم عثمان برای شما سنت است و لعن ستمکار به علی علیه السلام و پسرانش،تکلف؟!1 ابوجعفر،همین مقایسه را با استفاده از گزارشهای تاریخی بین فاطمه علیها السلام و عایشه، همسر پیامبر مطرح میکند که به علت اهمیت قضیه و کثرت گزارهها این بحث را در بخش مستقلی پی میگیریم."