جاری نبودن برهان لمی در علوم حقیقی از نظر علامه طباطبایی و انحصار جریان برهان انی مطلق از نوع سوم در آنها مقالة

آیین حکمت تابستان 1402- شماره 56 التصنيف ب (حوزه علمیه/ISC (‎19 صفحة - من 31 إلی 49 )

الکلمات المفتاحية: علوم برهانی علامه طباطبایی برهان لمی برهان انی از نوع سوم لوازم عامه البرهان اللمّی البرهان الانّی من النوع الثالث اللوازم العامّة . العلوم البرهانیّة العلاّمة الطباطبائی Absolute a Posteriori Proof of the Third Kind General Concomitants Demonstrative Sciences ‘Allāmah Ṭabāṭabā’ī a Priori Proof برهان جاری عرض ذاتی علم معلول اکبر

fa ar en

خلاصة:

رغم ان البرهان ینقسم فی المنطق الی لمی وانی، واللمی الی عده اقسام، والانی الی انی مطلق وانی دلیل، الا ان صحه هذه الاقسام واعتبارها لا یکونان بالذات فیها جمیعا، بل ان بعض هذه الاقسام تکون معتبره بالعرض؛ ولهذا، یتبین لنا من خلال التدقیق فی قواعد البرهان ان البرهانین اللمی والانی المطلق من النوع الثالث هما لوحدهما برهانان بالذات؛ فی حین، لا تعد بقیه الاقسام براهین الا بالعرض. وسنعمد فی هذه الدراسه اعتمادا علی المنهج التحلیلی البرهانی الی بیان ان البرهان اللمی من منظور العلامه الطباطبايی 1 لا یجری فی الفلسفه وبقیه العلوم التی تسعی الی اثبات الاعراض الذاتیه للموضوع، یوضع بوضع » حیث یراد من العرض الذاتی بحسب هذا المبنی هو الذی اجل، یمکننا الاستفاده من البرهان اللمی من ؛« الموضوع ویرتفع بارتفاعه اجل ان نثبت لموضوعات العلوم محمولات من قبیل الاعراض الغریبه، لکننا لا نستطیع التوسل بهذا البرهان فی الفلسفه، لکی نثبت لموضوعها الذی هو الموجود بما هو موجود ای محمول، سواء کان عرضا ذاتیا او غریبا؛ لان الموجود (بما هو موجود) لا یکون معلولا لایه عله؛ وبالتالی، فان البرهان الوحید الذی یجری فی الفلسفه وبقیه العلوم (البرهانیه) هو البرهان الانی المطلق من النوع الثالث.

ملخص الجهاز:

بنابراين هر محمولي که بر موضوع فلسفه ، چه بي ميانجي و چه با آن اثبات شود بايد ذات موضوع مقتضي آن باشد و در مقام ثبوت ، واسطه نداشته باشد و معلول حد وسطي نباشد؛ زيرا اگر در مقام ثبوت ، واسطه داشته باشد، برهان لمي خواهد بود و در اين صورت ، حد اصغر معلول حد وسط در اثبات اکبر براي اصغر خواهد بود. ۴. اما برهان لمي و دليل بر فرض اعتبارش حتي عرض غريب را براي موضوع فلسفه اثبات نميکند؛ چراکه برهان لمي ، مستلزم معلوليت اصغر توسط اوسط است و موجود بما هو موجود معلول علتي نيست و دليل نيز مستلزم معلوليت اصغر توسط اکبر است ؛ زيرا دليل عکس برهان لمي است ؛ به گونه اي که هرگاه بين اوسط و اکبر جابه جايي صورت بگيرد، دليل تبديل به لمي مي شود و در اين صورت اوسط علت اصغر خواهد بود. عدم ورود برهان لمي در فلسفه و علوم با توجه به نکته اخير علامه که «عرض ذاتي » واسطه اعم ، اخص و مساوي ندارد بايد گفت برهان لمي در هيچ علمي ـ چه در فلسفه و چه در غير آن ـ جاري نيست و عدم جريان برهان لمي در فلسفه براساس کبراي کلي اي است که در بالا اثبات شد؛ زيرا همان طور که تبيين شد، اگر عرض ذاتي واسطه در ثبوت داشته باشد، آن واسطه علت ثبوت اکبر براي اصغر خواهد بود و برهان لمي است .

استلام ملف الإرجاع :
(پژوهیار, , , )

تحميل
تحميل HTML

رابط قصير:

صفحة:

دخول / الاشتراک

تحتاج الدخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.

دخول