خلاصة:
از مسائل مهم در حوزه قرائت قرآن کریم، مسئله رسم الخط مصاحف عثمانی و چگونگی
پیدایش آن است.این رسم الخط ضمنا مشکلات متعددی در امر قرائت به ویژه برای مبتدیان
ایجاد می‌کند.در عین حال برخی بر این باورند که رسم الخط یاد شده جنبه توقیفی داشته
و تخطی از آن جایز نیست.در مقاله کنونی ضمن نقد نظریه توقیفی بودن رسم عثمانی
مخالفت این رسم الخط با رسم الخط متداول در قرآن در شش حوزه حدف، زیادت، همزه، بدل،
فصل و وصل و بالاخره وجود در نوع قرائت در برخی از کلمات قرآن، مورد بررسی قرار
گرفته است.
ملخص الجهاز:
"1. اولا-بر فرض آنکه صحابه دارای فضائل و مالا از قداست و طهارت نفس برخوردار بودند،آیا این قضیه می‌تواند توقیفی بودن رسم الخط را اثبات کند؟!بلکه باید گفت به هیچوجه با مسأله توقیفی بودن رسم الخط قرآن ارتباط ندارد؛و جریان همانگونه است که باقلانی آن را اظهار کرده است و می‌گوید:«اما کتابت و نگارش قرآن،خداوند بر امت مسلمان دربارۀ آن هیچ چیزی را الزام نکرده،و نویسندگان قرآنی یعنی کتاب وحی را به رسم و شیوۀ ویژه‌ای موظف نساخته که صرفا طبق آنها-و نه جز آن-مصحف را کتابت کنند،و به‌عنوان حکم واجب از آن رسم پیروی نمایند؛زیرا وجوب این امر فقط از رهگذر سمع و نقل و توقیف،قابل درک است؛ لکن در نصوص،قرآن و نه در دلالت مفهومی و التزامی آن چیزی وجود ندارد که کتابت قرآن و ضبط کلمات آن جز با وجه و شیوۀ خاص و حد و مرز مشخصی جائز نیست و نمی‌توان از آن فراتر و یا فروتر در نگارش قرآن عمل کرد.
(همو،9) اختلاف زیدبن‌ثابت با همکارانش دربارۀ کیفیت نگارش کلمۀ«التابوت»-مبنی بر اینکه آیا باید تاء آخر آن را با تاء مبسوطة(یعنی مفتوحه و باز و کشیده):(ت)و یا تاء مدور و بسته:(ة) بنویسند؛لذا رفع و حل این اختلاف را به عثمان حوالت دادند؛عثمان گفت:آن را با تاء مبسوطة (ت)بنگارند-آری این اختلاف و پیوست آن کاملا گویای نادرستی نظریۀ«توقیفی بودن رسم الخط قرآن»است،چرا که اگر رسم الخط قرآن توقیفی و به املاء و تعلیم پیامبر اکرم(ص)می‌بود باید زیدبن‌ثابت به همکاران خود در جمع و کتابت قرآن می‌گفت:پیامبر اکرم(ص)به من فرمود:تاء آخر کلمۀ«التابوت»را با تاء کشیده و باز بنگارم،و نیز می‌باید عثمان به زید دستور می‌داد آن را به همان صورتی که رسول خدا(ص)به تو املاء کرد بنویس درحالیکه چنین مطلبی را در هیچیک از منابع،سراغ نداریم."
(
, 
, 
)
