درآمدی بر توسعه پایدار در عصر ظهور مقالة

اقتصاد اسلامی زمستان 1384 - شماره 20 ISC (‎26 صفحة - من 111 إلی 136 )

الکلمات المفتاحية: توسعه پایدار محیط زیست جامعه مهدوی عدالت بین نسلی عدالت بین نسلی جامعه مهدوی محیط زیست توسعه پایدار توسعه عدالت اسلام حقوق جامعه روایات

fa en

خلاصة:

رشد فزاینده اقتصادی که مهم‌ترین ارمغان پیشرفت فن‌آوری است، پیامدهایی را در عرصه محیط زیست و منابع طبیعی داشت که به‌تدریج باعث نگرانی اقتصاددانان و دانشمندان اکولوژی به‌طور خاص و بیشتر ارباب معرفت به‌طور عام شد. از بین رفتن گونه‌های گیاهی و حیوانی و ایجاد اختلال در چرخه زیست محیطی، از بین رفتن منابع پایان‌پذیر و در معرض خطر قرارگرفتن منابع تجدید‌پذیر، بخشی از نگرانی پدید آمده بود. از طرف دیگر، افزایش شکاف طبقاتی به‌رغم پیشرفت‌هایی جدی که در عرصه اقتصاد به وجود آمده بود نیز نگرانی عدالت‌دوستان را برانگیخته بود. این نگرانی‌ها سبب شد تا توسعه پایدار در روند تحولات توسعه مورد توجه قرار گیرد. در این مرحله، ضمن تأکید بر اصل کارایی به‌صورت اصل تحقق توسعه، در جهت پایداری آن بر دو نکته احترام به محیط زیست و عدالت بین نسلی تأکید شده است. ملاحظه اصولی که چارچوب کلی توسعه‌یافتگی را در نظام اقتصادی اسلام ترسیم می‌کند، به همراه دورنمای جامعه آرمانی مهدوی، نگرانی‌های موجود درباره آینده توسعه‌یافتگی را مرتفع می‌سازد. این مقاله ابتدا به تعریف توسعه پایدار و ویژگی‌های آن می‌پردازد؛ سپس با طرح اصول پیش‌گفته ادعا می‌کند که ظرف تحقق کامل این اصول و نهادها، جامعه مهدوی و زمان ظهور حضرت حجت - عجل الله تعالی فرجه‌الشریف - است. بعد با استفاده از آموزه‌های دینی به‌ویژه روایات مربوط به عصر ظهور،‌ خصوصیات جامعه توسعه‌یافته در آن زمان را به بحث می‌گذارد. به‌نظر می‌رسد در چنین جامعه‌ای دل‌نگرانی‌های موجود درباره پایداری توسعه و آثار تخریبی توسعه‌یافتگی بر محیط زیست و نیز بی‌عدالتی در بهره‌مندی از مواهب توسعه وجود نداشته باشد و با توجه به آرمانی‌بودن این جامعه، ‌لازم است جهتگیری فعالیت‌های اقتصادی جامعه اسلامی در سمت تحقق توسعه پایدار باشد.

Increasing economic growth، which is the most important outcome of technological progress، has brought about consequences upon environment and natural resources that gradually raised economists and ecologists’ concern particularly and many scholars generally. The extinction of herbaceous and animal species، distorting the ecological cycle as well as exhausting terminable resources and the exposure of renewable resources to threat، are some parts of these concerns. On the other hand، widening income gap in spite of remarkable advancements in economic aspects had also raised the concerns of advocates of justice. These concerns led to more attention to sustainable development within the process of development mutations. In this stage، with the emphasis on the efficiency principle as the pillar of the realization of development، in order to provide stability the stress has been put upon two issues: respect to the environment and intergenerational justice. Consideration of principles that depict the outline of developing in economic system of Islam، together with the perspective of ideal Shiite society in the time of Imam Mahdi (as) (Mahdavi Society)، will eliminate the present concerns about the future of development. This paper first identifies sustainable development and its features، then with introducing the aforementioned principles، claims that the time of perfect realization of these principles and institutions is Mahdavi Society and the era of recrudescence of Imam Mahdi (as). In the next section using Islamic teachings especially the traditions (Hadith’s) related to the recrudescence era، characteristics of developed society of that time are discussed. It seems that in such a society the present concerns about the stability of development and devastating effects of development on the environment and also injustice in enjoying from the advantages of development will have no place; and regarding the ideality of this society، the orientation of economic activities of the Islamic society should be toward the direction of the realization of sustainable development.

ملخص الجهاز:

به‌نظر می‌رسد در چنین جامعه‌ای دل‌نگرانی‌های موجود درباره پایداری توسعه و آثار تخریبی توسعه‌یافتگی بر محیط زیست و نیز بی‌عدالتی در بهره‌مندی از مواهب توسعه وجود نداشته باشد و با توجه به آرمانی‌بودن این جامعه، ‌لازم است جهتگیری فعالیت‌های اقتصادی جامعه اسلامی در سمت تحقق توسعه پایدار باشد. انسان معتقد و تربیت شده در دامان مکاتب الاهی، در جایگاه اساسی‌ترین عنصر جهان هستی رفتار خود را با عناصر دیگر این جهان، به‌گونه‌ای سامان می‌دهد که هیچ‌گونه نگرانی را درباره تضییع حقوق همنوعان، تخریب محیط زیست و ناپایداری توسعه به همراه نخواهد داشت. برخی از این ویژگی‌ها چون رفاه عمومی، گسترش دانش و امنیت گرچه از مهم‌ترین خصوصیات توسعه‌یافتگی در سایر نظام‌های اقتصادی نیز شمرده می‌شود، حتی همین ویژگی‌ها در جامعه اسلامی به‌طور عام و در جامعه مهدوی به‌طور خاص متفاوت از نظایر آن در نظام‌های دیگر است ضمن این‌که در جامعه مهدوی،‌ رشد معنویت و تربیت جامعه صالح در رأس اهداف نظام قرار دارد و سبب تمایز اساسی آن از الگوهای سکولار می‌شود. این تعبیر کنایه از گستردگی و فراگیر بودن عدالت است؛ به‌طوری که همگان از آن بهره‌مند می‌شوند؛ بنابراین، یکی از مهم‌ترین و بارزترین ویژگی توسعه پایدار، یعنی عدالت در همه ابعادش، اعم از استفاده از منابع طبیعی، برابری در فرصت‌ها، برخورداری از ثروت و درآمد عادلانه، برای همه افراد جامعه چه در این نسل یا نسل‌های بعد، در جامعه مهدوی تحقق می‌یابد و مردم از شهد آن متنعم خواهند شد؛ به همین جهت در روایت آمده عدالت از عسل شیرین‌تر است و فقط کسی که عدالت را نیک می‌داند، آن را اجرا می‌کند (کلینی، 1365: ج 1، ‌ص 541).

استلام ملف الإرجاع :
(پژوهیار, , , )

تحميل
تحميل HTML

رابط قصير:

صفحة:

دخول / الاشتراک

تحتاج الدخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.

دخول