ملخص الجهاز:
"مطلب حائز اهمیت دیگر این است که وقتی پذیرفتیم واقعیتی به نام نظامهای مختلف معرفتی وجود دارد،باید ببینیم ریشه‌ها و عوامل پیدایش کثرت نظامهای معرفتی چه بوده؟و اینکه آیا می‌توانیم دربارهء نظامهای مختلف معرفتی داوری کنیم یا نه؟اگر بتوانیم داوری کنیم؛این بحث مطرح می‌شود که چون کثرت هست پس آیا باید پذیرفت،که هر نوع نظام معرفتی حق است؟یا اینکه ممکن است آمیزه‌ای از حق‌ها و باطل‌ها باشد؟در مورد هرکدام از اینها چه در درون یک نظام معرفتی خاص باشد و چه در نظام‌ها و ارتباط نظامهای معرفتی مختلف با یکدیگر،می‌توان بحث کرد.
پلورالیست‌ها بیشتر آنجایی بحث دارند که تنوع فهم‌های عرضی مطرح می‌شود،ما این تجزیه و تحلیل‌ها را در آراء آنها نمی‌بینیم ولی در اینجا وجوه مختلف بحث را می‌شکافیم و روشن می‌کنیم که آیا اگر موضوع واحد داشته باشیم و یک وجه واحدش را در نظر بگیریم و تنوع فهم‌های عرضی هم داشته باشیم می‌توانیم از حقانیتش دفاع کنیم؟ اسدی:یعنی تنوع طولی را حصرگرایان هم قبول دارند؟ نصری:بله باقری:جناب نصری،منظور شما دقیقا از تنوع عرضی چیست؟ فعالی:آقای قراملکی در تعریفی که از پلورالیزم معرفتی ارائه دادند سه واژه را به کار بردند،طولی،تقرب،شناخت،اینها سه واژهء مبهم‌اند که نیاز به تعریف دارند.
سوم آن‌که،دین بهترین یا تنها منبع برای معرفت ما نیست،بلکه در عرض دین،منابع بهتر و دیگری وجود دارند که می‌توانند ما را در شناسایی حقیقت یاری دهند؟ در نهایت اگر لوازم دیگری به نظرتان می‌رسد یا نقدی بر پلورالیزم معرفتی وجود دارد آیا می‌توانیم به‌گونه‌ای بیان کنیم که در نهایت به نسبیت‌گرایی ختم نشود؟ قراملکی:پاسخ سؤال شما هم مثبت است هم منفی!چرا که بستگی دارد به اینکه،اولا تلقی ما از پلورالیزم چیست و ثانیا:مواجههء ما با آن چگونه است؟تلقی خود را قبلا گفته‌ام،اما مواجهه،می‌توان به نحوی با پلورالیزم معرفتی مواجه شد،که هم کثرت‌گرایی معرفتی را حفظ کند و هم به نسبیت نینجامد."
(
, 
, 
)
