غربی) مقالة

راهبردهای توسعه روستایی تابستان 1403 - شماره 42 ، العلمية - النشرية (Ministry of Science (‎25 صفحة - من 271 إلی 295 )

الکلمات المفتاحية: آسیب‌پذیری خودسازماندهی معاش سرمایه ظرفیت یادگیری Learning Capacity Self-Organization capital Vulnerability livelihood

fa en

خلاصة:

تغییر اقلیم و کم شدن سطح آب دریاچه ارومیه با اعمال تأثیر منفی بر کشاورزی و معیشت خانوارهای روستایی حوضه دریاچه می‌تواند باعث تغییراتی در تاب‌آوری معیشتی خانوارهای روستایی شود. با توجه به اینکه عامل مکانی و جغرافیایی عامل مهمی در تاب‌آوری معیشتی است، تحقیق حاضر به مقایسه تاب‌آوری معیشت خانوارهای روستایی حوضه دریاچه از نظر موقعیت مکانی روستاها پرداخته است. برای بررسی وضعیت تاب‌آوری از روش شاخص‌سازی تاب‌آوری استفاده شده است که در تحقیق حاضر دارای زیرشاخص‌های ظرفیت بافر، خودسازماندهی و ظرفیت یادگیری است. ابزار تحقیق پرسشنامه بود که روایی آن از طریق نظرات اعضای هیأت علمی دانشگاههای زنجان و ارومیه تایید شد. برای بررسی پایایی پرسشنامه نیز از ضریب آلفاکرونباخ استفاده شد. جامعه آماری تحقیق خانوارهای روستایی حوضه دریاچه ارومیه در استان‌های آذربایجان شرقی و غربی بودند که 495 مورد از آنها از طریق نمونه‌گیری چندمرحله‌ای انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تحقیق نشان داد که میانگین تاب‌آوری برابر با 44/0 بود که نشان از تاب‌آوری متوسط داشت. میانگین شاخص خودسازماندهی، ظرفیت یادگیری و ظرفیت بافر نیز به ترتیب برابر با 55/0، 37/0 و 46/0 بود. آزمون‌های مقایسه میانگین نشان داد که میانگین تاب‌آوری در دو استان آذربایجان شرقی و غربی دارای تفاوت معنی‌دار بود (013/0=p، 50/2=t) و استان آذربایجان شرقی تاب‌آورتر بود. میانگین شاخص‌ها و مولفه-های ظرفیت بافر (000/0=p، 86/3=t)، سرمایه‌های طبیعی، اقتصادی و اجتماعی نیز دارای تفاوت معنی‌دار بود و درآذربایجان غربی بیشتر بود. میانگین مولفه‌های خودسازماندهی (003/0=p، 98/2=t)، ظرفیت یادگیری (000/0=p، 12/4=t)، اعتماد در قرض، مبادله کار، تعهدبه یادگیری، برنامه‌ریزی، تجربه و آزمایش، مشارکت در دسترسی به اطلاعات و مکانیزم بازخورد به صورت معنی‌دار در آذربایجان شرقی بیشتر بود. میانگین تاب‌آوری در روستاهای ساحلی و غیرساحلی تفاوت معنی‌داری (138/0=p، 486/1=t) با یکدیگر نداشت. میانگین ظرفیت بافر (000/0=p، 563/3=t)، سرمایه اجتماعی، سرمایه طبیعی و دانش فرصت‌ها و تهدیدها به صورت معنی‌دار در روستاهای ساحلی بیشتر بود. میانگین شاخص‌های خوداتکائی، قوانین و عرف محلی و تعاونی و شبکه به صورت معنی‌دار در روستاهای غیرساحلی بیشتر بود. بنابراین، پیشنهاد می‌شود با تنوع بخشی به فعالیت‌ها و منابع معیشتی، سازماندهی کشاورزان و بهبود بخشیدن به وضعیت یادگیری و انتقال فناوری‌های نوین به ارتقا تاب‌آوری کشاورزان منطقه کمک شود.

Climate change and lowering of the water level of Lake Urmia by having a negative impact on agriculture and livelihoods of rural households in the Urmia Lake Basin can cause changes in the livelihood resilience level of rural households. Considering that geographical factors are an important factor in livelihood resilience, the present study has compared the livelihood resilience of rural households in the Urmia Lake Basin in terms of location of villages. To investigate the status of resilience, the indexing method has been used, which in the present study has three sub-indices: buffer capacity, self-organization and learning capacity. The research tool for data collection was a questionnaire whose validity was confirmed by the opinions of faculty members of Zanjan University and Urmia University. Alpha Cronbach's coefficient was used to evaluate the reliability of the questionnaire. The statistical population of the study was rural households in Urmia Lake basin in two provinces of East and West Azerbaijan. The results showed that the average resilience was 0.44, which indicated moderate resilience. The mean values of self-organization, learning capacity and buffer capacity were 0.55, 0.37 and 0.46, respectively. The results of mean comparison tests showed that the mean resilience in the two provinces of East and West Azerbaijan had a significant difference (t=2/50, p=0/013) and East Azerbaijan province was more resilient. Also, the average indicators and components of buffer capacity (t=3/86, p=0/000), natural, economic and social capital were significantly different and were higher in West Azerbaijan. The mean components of self-organization (t=2/98, p=0/003), learning capacity (t=4/12, p=0/000), debt trust, job exchange, commitment to learning, planning, experimentation, participation in access to information and feedback mechanism were significantly higher in East Azerbaijan. The average resilience of rural households in the Urmia Lake Basin in coastal and non-coastal villages was not significantly different (t=1/486, p=0/138) from each other, but the average buffer capacity (t=3/563, p=0/000), social capital, natural capital and knowledge of opportunities and threats were significantly higher in coastal villages. The mean indicators of self-reliance, local laws and customs and network were significantly higher in non-coastal villages.

استلام ملف الإرجاع :
(پژوهیار, , , )

تحميل
تحميل HTML

رابط قصير:

صفحة:

دخول / الاشتراک

تحتاج الدخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.

دخول