خلاصة:
در این مقاله تلاش میشود به تبیین و تأیید این نکته پرداخته شود که «معجزه، یک
وسیله دفاعی است، نه تبلیغی». چون انبیا جز حقیقت و طبق فطرت، چیزی عرضه
نمیکنند، همواره آزاداندیشان، دعوت آنان را بیچون و چرا پذیرایند، اما
مصلحتطلبان خودخواه رودرروی پیامبران قرار میگیرند و با آنان در ستیزند. در
این حال، جبهه حق برای دفع تزویر و شبهه و نیرنگ آنان، دست به شمشیر
برهانی (معجزه) میبرد و سدشکنی میکند.
ملخص الجهاز:
"اعجاز قرآن یا هر معجزه که به دست انبیا صورت میگیرد، همین حالت را دارد که عظمت عمل، مایه عجز دیگران میگردد، نه آنکه قهرا از آنان سلب قدرت گردد؛ یعنی خداوند قهرا مانع اقدام آنان نمیگردد؛ چرا که با این فرض، ذات معجزه، شگفتی نخواهد داشت، بلکه شگفتی در قدرت قاهره الهی است که جلوی آنان را به رغم توانمندی، گرفته است!
چون انبیا منادیان حقند و جز حق و حقیقت، چیزی نمیگویند و به طور کامل، گفتههایشان مطابق فطرت و موافق عقل سلیم، و همان گمشده انسانهاست که در پی آن هستند، بنابراین، جای درنگ در پذیرفتن گفتههایشان نیست و همواره دعوتشان مورد پسند و قبول است؛ زیرا عرضه، طبق تقاضاست: «و آتاکم من کل ما سألتموه» (3) ؛ آنچه در پی آن بودهاید، بر شما عرضه شده است!"