دیداری از گنبد سلطانیه، بزرگترین گنبد اسلامی أخبار وتقارير

"نخستین بانی شهر و گنبد سلطانیه ارغون‌خان‌بن هلاکوخان بود، اما، پیش از آنکه طرح هنرمندان یزدی و خراسانی را کاملا به اجرا درآورد، چشم از جهان فروبست و نوبت سلطانی را به اولجایتو سلطان محمد خدابنده داد. بر این اساس و با این آگاهی سه سلطان از ایلخانان مغول در پدید‌‌آوردن شهر و گنبد و قلعه و دیگر بناهای سلطانیه سهیم بودند که اولی- ارغون‌خان- تنها در گرفتن طرح از طراحان و معماران و هنر مندان ایرانی، بنیان نهادن این پدیده پرارزش و تا حدودی ساختمانش سهمی داشت و سومی- سلطان ابوسعید بهادر- در برطرف کردن نقص و تعمیرش. اما، این دومی- سلطان محمد خدابنده- است که به حق شهر سلطانیه و گنبد و قلعه و دیگر بناهایش ر ا باید بنام او خواند. پس از ارغون‌خان، پسرش غازان‌خان سلطان شد که چون هنوز شهر سلطانیه و طرح گنبد و قلعه و دیگر بناهای این مرکز کار بسیار داشت، از تکمیلش منصرف شد و به ساختن «شنب غازان» در تبریز رو کرد. برای توجه شما باید تأکید کنم که معماری فارس- کرمان- یزد و آذربایجان به سبک آذری است و با این سبک بود که گنبد سلطانیه که بی‌تردید یکی از بزرگترین شاهکارهای معماری جهان است ساخته شد. این لچکی‌ها با معرق بسیار دقیق و زیبا تزئین شده (کاشی معرق آنست که قطعات کاشی را به شکل‌های غیر هندسی می‌برند و کنار هم قرار می‌دهند) نوعی ساده از کارهای معرق که سابقه زیادی در ایران داشته است، نخستین بار در سبک آذری گنبد سلطانیه بکار می‌رود."