ملخص الجهاز:
"ق در گزارش شمارهء 14 مورخ 25 شعبان 1285-ق مجددا شرح مفصلی دربارهء لزوم احداث بنادر مجهز در سواحل خلیج فارس و خرید کشتیهای جنگی و تجاری نیروی دریائی نوشته و گفتگوهائی که با وزیر خارجه انگلیس در این زمینه نموده است گزارش داده و مینویسد: «جناب لرد استنلی گفت ابتیاع کشتی و تهیه اسباب بحریه از برای دولت ایران مشکل است زیرا که هنوز دولت شما از مخارجی که متضمن این کار است استحضار کافی ندارد و یقین داریم که بعد از استحضار اقدام نخواهند کرد...
وزیرمختار ایران باخوشحالی و مسرت فراوان شرح موفقیت خویش و عین نامه وزارت خارجه انگلیس را همراه گزارشات خود بوزارت خارجه اطلاع داده و علاوه میکند«تا زمانیکه دولت شاهنشاهی برای حفظ حقوق تاریخی و اساسی خود در خلیج فارس نیروی دریائی کافی و کشتیهای جنگی و بنادر مجهز ندارد بهتر است بهمین مقدار اقرار و اعتراف دولت انگلیس قناعت نماید و بعلاوه همواره مأمورینی در جزایر بحرین داشته باشد) (صفحات 109-112-119-129-131 تا 133+پیشنهاد حکمیت دولت فرانسه 137 تا 144-146-161-201 تا 216-226-231-265- 266-308 تا 311-321 دفتر گزارشات شیخ محسن خان) از مطالعه مجموع گزارشات وزیرمختار ایران در زمینهء لزوم توجه فوری بمسئله خلیج و حقوق ایران در جزایر و بنادر و تنگهء هرمز و حفظ و حراست از آن و بیاعتنائی و سکوت مرگبار جمیع مقامات دولت ایران به موضوعی با آنهمه اهمیت امروزه متوجه میشویم که حقوق ایران بدست چه کسانی سپرده بوده است و با چه مقدار سهلانگاری و بیتوجهی آنرا بدام و دامان و در کام بیگانگان انداختهاند..."