ملخص الجهاز:
"است ولی نباید آنرا دلیل عدم خودخواهی خویش بدانند و هنگام استفاده از روش تاریخی در بررسی مدارک و منابع آداب فرهنگی خود را بهتر از سایرین بدانند و آنرا با روش نقد دانشمندان مغرب زمین آرایش دهند بدیهی است از این نظر تنها تاریخدانان ادیان خلاف کاری منحصر بفرد نیستند بلکه مردم شناسان و دانشمندان علوم اجتماعی و برخی دیگر نیز گناهکارند همانطور که کنتول اسمیت میگوید«مسئله مهمی که هرکس برای فهمیدن اطلاعات فرهنگی غیراز خودش دارد قرار دهد1همینطور کلاویر گناه عمومی را در این میداند که اعتقا قطعی شخصی پایه ارزش هرگونه شناخت روش دین قرار گیرد.
این رفتار فرهنگی که مورد توجه ایلیاده است اصلی است که بیش از فرهنگ ناحیهای اهمیت دارد و در موازات هنر و ادبیات است و عامل بالقوه ایست که بزرگی و اهمیت آن همپایه نوع انسان است خواه ناخواه هدف تاریخدان ناب باید چنین باشد ولی تاریخدانان غالبا به روش شخصی خویش استوارند و به آثار متونی را که در اختیار دارند توجه دارند ولی باید در هرحال روشهای موروثی را ترک کرد مثلا یک نفر غربی آنچه دارد در کنار مینهد و برای تحقیق در دین هندوستان خود را بجای یک هندو قرار دهد و با دید هندی به دیانت هندو بنگرد2شک نیست که ما در این دوران با برخورد اندیشهها روبرو هستیم و خصومت میان آنها بهآسانی از میان نمیرود و یا اینکه بهآسانی نمیتوان آنها را با یکدیگر آشتی داد همانطور که آب و هوا و طبیعت و تمایلات با یکدیگر اختلاف دارد نمیتوان بدون دردسر دانشمندان را از نیروهای باستانی و ملی جدا کرد و آنان را وادار کرد تا بدون نفوذ عوامل موروثی به تحقیق پردازند."