ملخص الجهاز:
"(یا محل وزش آن بسته شده بود،چهار صفت برای باد دومی است که برای تکوین آفریده شده،پس از آنکه در اثر این جنبش ماده نخستین سیال بحال انعقاد درآمد و بصورت سدیمی شد و دور اول تکوین آن تمام شده باید دور دوم را طی کند تا اجرام از آن پدید آید،صلی الله علیک یا ولی الله)،و مجرای وزش آنرا سخت گردانید،و منشاء تکوین آنرا دور دست قرار داد(یا اثر تکوین آن از دور ظاهر شد)،پس آن باد را فرمان داد تا آن آب متراکم ز خار را برهم زند،و موج آن دریا را بر انگیزد،پس آن باد بفرمان حق آن دریای بیکران را مانند مشک بهم زد،و بان چون بفضای بی‌مانع تند وزید،اول آنرا بآخرش باز میگرداند،و قسمت ساکنش را بقسمت متحرک ناآرام بهم میزد،تا آنکه قسمت بالای آن و معظم آن بالا آمده،و قسمت متراکم آن کفش را بیرون انداخت،پس بالا برد آن کف را در هوای گشاده و جو آزاد باز،پس از آن هفت آسمان(با اجرام علوم) منظم و پرداخته پدید آورد،که در قسمت زیر آن آسمانها موجی است باز داشته،و بالای آنها سقفی است محفوظ،و ارتفاعی است بس بلند،بی‌آنکه ستونی این کاخ بلند را برپا کرده و نه طناب و میخ‌هائی این خیمه را منظم داشته،آنگاه آسمان بلند را بزینت اختران و انوار فروزان آرایش داد،و در میان اختران چراغ نور افشان آفتاب،و ماه درخشانرا بجریان انداخت و همه آنها را در فلکی (مداری)گردان،و ثقفی رونده و صفحهء پرنقش و نگار قرار داد"
(
, 
, 
)
