خلاصة:
جلال آل احمد و ابراهیم گلستان هر دو از نسل دوم داستان نویسان ایران به شمار میآیند. رفتوآمد نزدیک و تجربههای مشترک این دو نویسنده در دوران جوانی باعث شده است که بین داستانهای آنان بویژه در دوره اولیه زندگیشان،همانندیهای بسیاری دیده شود.آل احمد اندیشههای خود را از نظر زمانی زودتر از گلستان در داستانهایش مطرح کرده،ولی ابراهیم گلستان همان اندیشهها را دقیقتر و سنجیدهتر در قالب داستان در آورده است.آثار دو نویسنده از دو جنبه 1-محتوا و 2-فنون داستانی مورد بررسی قرار گرفته است.از حیث محتوا در آثار این دو نویسنده-بخصوص در دوره اولیه داستان نویسی-شباهتهای بسیاری میتوان دید.این همانندیها در نخستین مجموعه داستان دو نویسند به اندازهای است که میتوان احتمال داد تحت تأثیر اندیشههای حزبی نوشته شدهاند.از نظر محتوا جامعه افراد داستانهای نویسنده،شغل و جنس آنان بررسی شده است.از نظر فنون داستانی،آل احمد در آغاز تحت تأثیر نویسندگان قرن نوزده فرانسه و گلستان بیشتر تحت تأثیر نویسندگان امریکایی-همینگوی و تواین و یک-که نویسندگانی تازه شناخته شد بودند،مینوشت.هر چه فاصله فیزیکی و اعتقادی آل احمد و گلستان بیشتر شد،تفاوت در داستانهای آنها هم بیشتر شد.
ملخص الجهاز:
"در آثار این دو نویسنده-بخصوص در دوره اولیه داستان نویسی-شباهتهای بسیاری میتوان
شاید دوستی نزدیک این دو یا فعالیت مشترک حزبی آنها باعث شد که در بین داستان نویسان معاصر
زندگی مشترکشان از بیان میکند که نشان دهنده دغدغه آل احمد در کار نویسندگی است.
از سوی دیگر این دو در دوران اوج مشابهت داستانهای خود عضو حزب توده بودهاند.
میکند که شاید به سفارش حزب نوشته شده باشد بویژه که موضوع بیشتر این داستانها مبارزه
سه مورد از شعارهای اساسی حزب در آن دوره بوده است بخصوص که بعدها آل احمد پشیمانی
موضوع بیشتر داستانهای در مجموعه جزیی آل احمد و گلستان زندگی مبارزان است و به طور مستقیم و غیر مستقیم به زندگی کسانی میپردازد که به گونهای با نظام
مجموعه آذرماه آخر پاییز شامل هفت داستان است که نخستین آن سیاسی نیست و به
گلستان در این دوره متأهل بود و تقریبا در تمامی داستانهای خود به
اولیه این دو نویسنده به آن اشاره شده است و بعد از جدایی از حزب نیز اثرش باقی میماند.
گلستان در این زمینه از آل احمد بیشتر نوشته است.
آل احمد بیشتر از نویسندگان این دوره به سنتها توجه میکرد و
که نثر آل احمد برای قالبهای غیر داستانی یاد شده از داستانها مناسبتر است.
حزبی با نوع نگرش و دید آل احمد(در این دوره)مطرح میشده است و سپس هر دو
که حتی در بیشتر موارد فراتر از تکنیکهای آل احمد است و توجه به نویسندگان جدید آمریکایی،نشان میدهد که گلستان در زمینه فرم و تکنیک مستقل و در داستاننویسی"