ملخص الجهاز:
"3 مؤلف پس از بررسی عقاید بنایان و معماران در خصوص این سبک ساختن طاق و برشمردن اصطلاحات بسیار ذی قیمت آن مانند:مرغانه-هلوچین-بیز-آهنگ-خاکی-ناری- شکرگاه-تویزه-خفت انداختن-سر بر کردن-کله کن-گنب و گول-پالینه و شناساندن انواع طاقهای این سبک مانند چمانه یا شیدری،چفدهای تیزهدار یا جناغی،قوسهای سه بخش و شاخ بزی و همچنین ذکر عقیده مصنف کتاب معماری اسلامی ایران در زمان ایلخانیان که نام قوسهای تیزهدار را در عراق«عجمینی یا عجمانه»ضبط کرده است و باتوجه به اینکه به جای قالب یا تویزه در آذربایجان و یزد اصطلاح«اوزیر»و در اصفهان و خراسان«خووهونیز»و در کاشان«گچی لنگه»و در خوزستان یعنی در شوشتر و دزوفول«باریکه»به کار میبرند،توجه به نقطهنظر اساسی خود را معطوف به اصطلاح«چند پنج او هفت»کرده و رابطه ریاضی و معماری پنج و هفت را در این سبک معماری مطالعه مینماید و نتیجهگیری میکند که: «جناغ ایراین پنج او هفت چمانه یا شیدری به هرگونه که باشد منطبق بر اصول ریاضی است در صورتی که اژیو گوتیک تنها تقلیدی صوری از هیئت کلی آن است».
صدها ظرف سفالین منقوش از شوش و بین النهرین به دست آمده است که بر آن جهان هستی در درون شاخ قوسی شکل بز نر کوهی با نمایش هفت ستاره رونده یعنی سیارات به صورت هفت دال و یا پنج ستاره رونده به صورت پنج دال،با زیبایی و وضوح نمایشگر عقاید فلسفی-دینی و فکری مردمان باستان این منطقه است.
از جمله ظرفی سفالین از شوش از هزاره چهارم پیش از مسیح به دست آمده که علامت بز نر با دو شاخ قوسی و هفت سیارات به شکل هفت دال که درون دایرهای از آب در حرکتاند بر آن نقش شده،این ظرف در موزه لوور پاریس محفوظ است و آندره پارو تصویر آن را در کتاب سومر چاپ کرده است."