خلاصة:
بررسی کتیبه پیروزی سازگون برقوم "مانا"، شرحی درباره شهر "ایزیبیه" یا "زیویه" و موقعیت طبیعی و محل قرارگیری شهر و اشیاءگرانبهای گنجینه آن
ملخص الجهاز:
"اگر بر حسب مثال به کیفیت جغرافیایی باستانی محیطی که هنرمند سفالگر ایرانی و ترک و پاکستانی در آن میزیستهند توجه نماییم و مواد اولیه ا ی را که در دسترس آنان بوده است و معتقدات آن را که در نحوه تجلی افکارشان در غالب شکلی که گویای چگونگی خلاقیت آنان بوده مؤثر است مورد بررسی قرار دهیم و پدیده های هنری آنان را با توجه به این عوامل مطالعه کنیم بدون اشکال زیاد در خواهیم یافت که اگر شباهتی اصولی میان آثار این هنر مندان به نظر می رسد علت آن شباهت و نزدیکی شرایط زندگی آنان و معتقدات مذهبی ایشان است و دیگر در این گونه بررسی نیاز نخواهیم داشت برای اثبات اینکه یک شیوه خاصی از هنر در آغاز در یکی از سه منطقه بوجود آمده و سپس در دیگر جاها گسترش پیدا کرده است جستجو نماییم و در پیج و خم مساله مهاجرت اقوام در روزگارانی که وسایل ارتباطی بی اندازه نا چیز بوده است گرفتار شویم.
البته میان سه کشور ایران، ترکیه و پاکستان به علت همسایگی از دیر باز مراوده و ارتباط برقرار بوده و هر یک از سه کشور تا اندازه ای از تمدن و هنر دیگری بهره گیری کرده و الهام گرفته است ولی باید این نکته را باید به خاطر داشت که هنگام پذیرش یک شیوه هنری چنانچه پذیرنده در شرایطی بکلی دیگر گونه از الهام دهنده زندگی کند دیری نمی پاید که روش اقتباس نم وده را با امکانات خود سازگار نموده و به آن رنگ تازه ای که گاه هیچ شباهتی به سرچشمه آن ندارد می بخشد."