ملخص الجهاز:
"کیفیت مربع،چیزی جدا از اجزاء آنست بنظر مکتب گشتالت از این مثالها بر میاید که نفس انسان علاوه بر احساسهائی که از عالم خارج میگیرد،خود نیز نیرو و قدرت خلاقه دارد و برای درک اجزاء حسی،به آنها صورتبندی کلی و گروهی میدهد بهمین مناسبت این مکتب نام«گشتالت»را بر خود نهاد که در زبان فرانسه معادل «فورم»1و بمعنای«صورت»یا«صورتبندی»یا بهتر بگوئیم«صورت کلی»است.
-------------- (1)- Emergent Evolution,Holism (2)- pra?gnanz انتقاد: از شرحی که گذشت دریافت میشود که روانشناسان گشتالت بادعای خود از پیشرفت هائی که در عصر حاضر در فیزیولوژی و پیشناسی دست داده است سود جسته و باتکاء پارهء آزمایشها ذهن را توجیه کرده و چنین گفتهاند که در اثر تحریک عوامل خارجی انعکاسات مختلف حسی در ارگانیسم انسان پدید میآید،ولی این انعکاسات حسی تغییر شکل مییابند و مبدل بهیاکل یا صورتبندیهای ادراکی کلی میشوند و سپس مفهوم میگردند.
ولی نهتنها از عهده بر نمیایند بلکه خود اسیر مکانیسم میشوند:از میان نمودهای ذهنی تنها ادراک را مور توجه قرار میدهند و کمابیش از موضوع غریزه و انعکاس و عاطفه چشم میپوشند و برای شناخت هر نمود ذهنی تنها بجنبه ادراکی آن توجه دارند و غافلند که تمایلات و هیجانات و عواطف ما نیز در کیفیت نمودهای ذهنی دخیل است و بنوبه خود بر واردات مجزا و پراکنده و بیمعنای حسی کسوت«معنی»میپوشاند.
محض شناختن نمودهای ذهنی انسان باید بیاری علوم فیزیکیی و زیستی عناصر سازنده آنرا مورد بررسی قرار داد و در همان حال روابط مخصوص عناصر سازنده را که موجد کیفیت خاص روانی و موضوع اختصاصی علم روانشناسی است مطمح نظر ساخت."