صلحی که در مذاق مسلمانان بسیار تلخ و در نظر راهنمای آنان نتایج بسیار شیرینی داشت، صلح حدیبیه بود مقالة

"چیزی که مایه خوشبختی است نیست‌ که متفکرین دنیا و دانشمندان با انصاف ملل و سیاستمداران جهان‌ اگر بدین و آئینیکه حضرت محمد صلی الله علیه و آله آورده است‌ عقیده هم نداشته باشند بعظمت شخصیت آنحضرت معترفند خلاصه‌ کلام اینکه بزرگی و بزرگواری او را نباید تنها از میان معجزات‌ باهرات و خارق العادات و کرامات او جستجو نمود بلکه باید از میان‌ صفات بارزه و اخلاق حمیده و افعال پسندیده و کارهای نیک و بالاخره‌ عقل و فکر و نظم و ترتیب او هم جستجو کرد،این پیغامبر عظیم- الشان در موقعیکه وسایل ظاهری ارتباطات امروزی را نداشت چنان‌ باوضاع جهان محیط و مسلط بود که هیچ سیاستمداری از سیاستمداران‌ امروزی با داشتن هرگونه وسایل مواصلات و ارتباطات که‌ امروز در دست دارند مانند آنحضرت باوضاع جهان مسلط نمیباشد این مرد برجسته باندازهء مدبر و دوراندیش و عاقبت‌بین بود که‌ در دوره زندگانی خود بهیچوجه اشتباهی ننموده و بهر کاری که‌ اقدام فرمود در اثر مآل‌اندیشی و تدبر و تعقل،فیروز و کامیاب گردید حتی در بعضی از مواقع که صورت عمل برخلاف آراء عمومی و افکار عامه تجلی میگردد سرانجام کار،خطای آراء و ناصواب بودن‌ افکار بر همه روشن و آشکار میگردید اینک برای روشن شدن‌ موضوع و اثبات مطلب قضیه صلح حدیبیه را که موضوع مقاله من‌ است برای خوانندگان عزیز بیان میکنم تا پایه عقل و تدبیر و ذکاوت و مآل‌اندیشی آنحضرت نیک واضح و مبرهن گردد."