ملخص الجهاز:
"42 4)تدبیر لیل و نهار:در احادیث و روایات در خصوص تدبیر لیل و نهار به صراحت و با این لفظ در منابع و ماخذ مطلبی ثبت و ضبط نشده اما از آمد و رفت شب و روز و تقلیب(تغییرات)آنها سخن به میان آمده است در صحیح بخاری و صحیح مسلم نیشابوری و سنن ابی داوود و مسند امام احمد بن حنبل آمده است:«و انا الدهر[بیدی الامر] اقلب اللیل و النهار»25[و من همان دهر هستم که همه امور در حیطه قدرت من است و من دگرگونکننده شب و روز هستم].
دعای تحویل سال باتوجه به مضامین و تعابیر مندرج در آن چندین موضوع را برای باورمندان تداعی میکند: نخست اینکه در تحولات طبیعی که در آغاز فصل بهار بر روی زمین رخ میدهد و زمستان سرد و سخت به بهار معتدل و سرسبز تبدیل میگردد و همه جا زنده و با نشاط و پرتحرک میشود و مجددا از زمین انوع سبزهها و گیاهان و گلهای رنگارنگ سربرمیآورد همه آنها نشان از یک «تحول عظیم»دارد که دست قدرت الهی آن با قوانین و سنتهای حکیمانه مقدر فرموده،دو دیگر اینکه این تحولات و زنده شدن همه موجودات تداعیکننده معاد جسمانی و روحانی در قیامت است تا تذکاری باشد برای بندگان خدا که همچنان که ما در فصل بهار همهچیز را با قدرت خود زنده میگردانیم،شما را نیز قادر هستیم در روز واپسین و در رستاخیز همهگیر زنده گردانده تا هرکس جوابگوی اعمال و کردارش در دنیا باشد و در آیات متعدد به اثبات معاد و رستاخیز از طری تغییرات فصول استدلال و استشهاد شده است،و بنابراین قرآن کریم قدرت و مشیت الهی را در قالب خلقت و بیان جریانهای طبیعی نمونه میآورد تا مساله اساسی قیامت را از روی نظایر طبیعی و رستاخیز دنیای واقعی برای ما آشکار و قابل قبول بنماید."