ملخص الجهاز:
علی(ع)در ترانه ملی محمد-احمد پناهی سمنانی نکته حساس و جالب در کار آوا اینکه آنچه به علی(ع)نسبت داده یا از او طلب میشود،نه زیادهطلبی است و نه مبتنی بر تضرع و لابه و نوحهسرایی.
طلب است و یاری جستن و کمک خواستن شرافتمندانه؛برای وصالی پاکیزه در عشق،نیرو یافتن در کار،برکت در محصول،بارور شدن درخت، جوشش و غلیان چشمهسار و کاریز و رودخانه برای سیرابی و زایایی زمین نوشتهی حاضر به منظرهایی از سیمای مبارک علی(ع) در ترانههای عامه نظر دارد،اما پیش از آن از بیان نکتهای ناگزیر است.
در حقیقیها،علی بیش از دیگر سیماهای قدسی در چشمانداز ترانهسرا و ترانهخوان جلوهگر میشود: در این گلزار بوی گل میایه صدای چهچه بلبل میاید چه غم داری دگر،در وقت مردن همون ساعت صدای دلدل میایه5 امام اولم اومد به میدان ملایک بر سرش میخواند قرآن همون نام محمد در کتابه علی از جانب پلوردگاره6 (پلوردگاره پروردگار است.
زنان لوبیاچین اردکان،هنگام کار دستهجمعی در مزرعه، ترانههایی که آمیزهای از شوخیهای دوستانه دارد میخوانند که در آنها از علی(ع)یاری و قوت بازو طلب شده است: سرخوان:هیالا،هیالا زنان:هیالا،هیالا سرخوان:هیالا،هیالا ورم رفت به بالا به توفیق بار الله هر کس نگو هیالا ننهش بمیره شالا زنان:هیالا،هیالا...
(6 و 7)-ترانههای محلی فارس،همان ص 330 و 127- ترانه اخیر چندین روایت دارد،از جمله: شب شنبه برفتم بر سر پل قدمگاه علی باسم دلدل عرق از سینه پاک محمد چکیده بر زمین پیدا شده گل (8)-ترانههای محلی ملی ایران،پناهی سمنانی،1368،ص 39.