خلاصة:
قبیله کنده از قبایل مهم قحطانی یمن بودند و در نزدیکی حضرموت سکنی داشتند، تا
اینکه بعدها به نجد مهاجرت کردند. به دلیل نقش مؤثر اشعث بن قیس کندی و خاندانش در
برخی از وقایع صدر اسلام، شناخت پیشینه قبیله او (کنده) در دوره جاهلیت از اهمیت
بهسزایی برخوردار است. تحقیق در این مبحث به ما کمک میکند تا بسیاری از قضایای
تاریک و مبهم تاریخ صدر اسلام را بهتر بشناسیم؛ از جمله جریان ارتداد، فتوح و ...
که به نوعی خاندان اشعث در آنها نقش داشتهاند.
ملخص الجهاز:
"[13]در پاسخ به این سؤال که چرا کندیان مجبور به مهاجرت شدند، مورخان، دلایلی را ذکر نمودهاند که از آن جمله میتوان به موارد ذیل اشاره کرد: یعقوبی علت مهاجرت کنده را از حضرموت چنین میداند که دو قبیله کنده و حضرموت با هم درگیر شدند و با تهدید شدن هر دو طرف به تباهی، کندیها که ضعیفتر بودند با کوچ از حضرموت به نجد، در نزدیکی قبایل معد سکنی گزیدند و سپس فردی به نام مرتع بن معاویه بن ثور (کنده) را بر خود حاکم نمودند.
[18] حمزه اصفهانی نیز معتقد است؛ نخستین شاه کنده در نجد، «حجر آکل المرار» بود[19] که در آغاز از طرف تبع، بهسوی عراق حرکت نمود و با سکونت در سرزمین معد به حکومت منصوب شد، و چون تبع درگذشت، حجر به سبب حسن سیرتش، در منطقه خود همچنان حکومت میکرد تا سرانجام در پی تباهی عقلش، از دنیا رفت.
نخستین بار در تاریخ، از کنده در قرن چهارم میلادی سخن گفته شده است،[25] اما ظاهرا بنیانگذار مشهور این فرمانروایی، حجر ملقب به آکل المرار برادر ناتنی حسان بن تبع پادشاه حمیری بود که حسان در حدود سال 480میلادی، حکومت برخی از قبایل مطیعاش در عربستان را به او داد.
«ابن ابی الحدید» در این باره چنین نقل میکند: «فدیه آزادی او دو هزار شتر و هزار شتر دیگر تازه سال و سالخورده بوده»،[69] ولیکن «ابن رسته» در خصوص پرداخت فدیه، این گونه معتقد است: «اشعث به خاندان حارث بن کعب خیانت نمود، چون با آنها جنگید، او را اسیر کردند و فدیه آزادیش را دویست شتر جوان تعیین کردند، او صد شتر به ایشان داد و بقیه بر ذمت او باقی ماند که هرگز نپرداخت، تا اینکه اسلام آمد و هر چه را که جاهلیت بود، از بین برد»."