ملخص الجهاز:
"پاسخ این است که طرح مسئله حدوث عالم در روایات و کتب دینی،برای اثبات پروردگار میباشد بنابراین اثبات آن به نقل شرعی یا اجماع امت،مورد قبول منکران وجود خدا نمیباشد و بعضی اوقات ائمه ما علیهم السلام به حدوث ذاتی بر وجود خداوند استدلال کرده و امکان ذاتی را علت احتیاج دانستهاند، چنانکه در کتاب توحید صدوق(ره)از امام صادق(ع)روایت کرده که آن حضرت در پاسخ این سؤال ابن ابی العوجاء که اکثر اشیاء به همین حالت خود باقی بمانند چگونه حدوث آن را ثابت میکنی؟فرمود: درباره این عالم که هست گوییم:اگر آن را برداریم و به جای آن عالم دیگر نهیم،چیزی بهتر از این دلالت بر حدوث نمیکند که ما آن را برداشته و عالم دیگری به جای آن گذاشتهایم.
25 جوهرهای مجرد یا عقول فلاسفه الهی در عین اعتقاد به اینکه مؤثر و آفریدگاری بالذذات،جز خداوند یکتا نیست لیکن به استناد قاعده عقلی مزبور و اینکه نظام آفرینش بر پایه اسباب و مسببات استوار است و با توجه به اینکه ذات اقدس الهی بسیط من جمیع الجهات است و هیچ گونه کثرت و ترکیبی در او راه ندارد و به اصطلاح روایات احدی المعنی26است،برای برای آفرینش مراتب طولی قائل شده و بر این عقیدهاند که نخستین صادر از همه صواندر و آفریدههای دیگر بسیطتر است،ولی در عین حال برخی جهات کثرت نیز بر آن عارض میگردد و در نتیجه میتواند مبدأ صدور بیش از یک معلول باشد."