مرزها - مجلة معارف جعفری مقالة

"اولئک کاالانعام بل هم اضل او لئک هم الغافلون سوره اعراف 7 آیه 178 اینان چون چهارپایان بلکه گمراه‌ترند آدمی‌زاد طرفه معجونی است‌ کز فرشته سرشته و ز حیوان‌ گر رود سوی آن شود به از آن‌ ور رود سوی این شود پس از این بداند بنفع او است لذت شعر و شراب و موسیقی را وقتی ترک میکند که‌ بفهمد زیانبخش است و بهمین‌دلیل مقررات بهداشتی انتظامی،کسب‌ و کار و داد و سند را بزودی میپذیرد زیرا بآسانی درک میکند که‌ پذیرش این محدودیتها بنفع او است آیا این ملاک و منطق با آنکه صحیح است میتوان کلی باشد؟ آیا بر انسان میتواند بگویند من آنچه را فهمیده‌ام که بنفع و سود من است میپذیرم؟آیا انسان درباره هر قانونی و حکمی میتوانند بگویند ما آن قوانین و مقررا که بطور مستقیم مصالح و مفاسد آن درک‌ نکنیم قبول نداریم؟آیا این منطق صحیح است که آزادیم تا آنجا که بفهیم باید محدود بود؟ما آن محدودیتها را قبول داریم که سود و زیانش را تشخیص دهیم؟ نظام آفریسنش این منطق را امضا میکند،وجدان و فطرت بر این‌ منطق صحه میگذارد،دلیل ندارد که انسان آزادمنش خود را محدود کند باید بشناسد که حرام چه زیانی دارد؟و واجب چه سودی؟آدمی‌ آن مرز و قانون و محدودیت را با طیب خاطر میپذیرد که سودمندی آن‌ برایش روشن باشد،همه این حرفها صحیح است و جای تردید نیست اما درعین‌حال مسأله کلی نیست:یعنی همگانی درباره هر حکم و قانون‌ نمیتواند باشد؟!چرا؟ *** 7-آیا همهء انسانها میتوانند همه چیزها را بفهمند؟آیا قدرت درک‌ و فهم همه افراد تا آنجا میکشد که همه چیزها بخوبی شناخته مصالح‌ و مفاسد آنرا درک کنند؟بدون‌شک جواب این سؤال منفی است یعنی همه نمیتوانند همه چیز را بدانند بدون تردید قدرت کشش درک و و فهم انسانها مثل دیگر قدرتهاشان محدود بوده و اندازه دارد گرچه‌ ممکن است کسانی در رشته‌های خاصی اطلاعات وسیعتری داشته باشند اما هر انسانی بطورحتم بجائی میرسد که دیگر نمیتواند تشخیص دهد یک متخصص گیاه‌شناسی وقتی بیمار میشود با انهه اطلاعات باید سراغ دکتر آمده و از علوم و قدرت تشخیص او استفاده کند،این دانشمند گیاه شناس وقتی بدکتر مراجعه کرد نمیتواند بگوید باین‌دلیل که من‌ تأثیر داروها را نمیشناسم بنسخه او عمل نمیکنم،نمیتواند بگوید چون زیان این غذاها را نمیدانم پرهیز نمیکنم نه تنها نمیتواند و نمیگوید بلکه باین‌دلیل که میداند او دکتر است و در رشته تخصصی خود زحمت‌ بیشتری کشیده بدستور او احترام گذاشته و بسوی خود نسخه را عمل‌ کرده و از آنچه باید پرهیز میکند."